تیتربرتر؛ در بیشتر موارد استحکام استخوان به دو عامل اصلی مقدار توده یا تراکم استخوان و کیفیت استخوان بستگی دارد که در بیماری پوکی استخوان، این امر با اختلال مواجه می شود.
معرفی پوکی استخوان
یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی بروز می‌کند و ویژگی بارز آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار میدهد.
مهم ترین علت شکستگی های استخوانی در سنین بعد از یائسگی در زنان و افراد مسن، پوکی استخوان است.
علل ایجاد پوکی استخوان
- درد مفاصل
- مشکل در ایستادن
- مشکل در راست نشستن
- کوتاه شدن قد در گذر زمان
- آسان شکستگی استخوان با ضربات کم شدت
بیماری شایعی است که باعث ضعیف شدن استخوان ها شده و خطر شکستگی استخوان ها را افزایش می دهد. زمانیکه شما دچار پوکی استخوان هستید، با افتادن های عادی و یا ضربه های معمولی و یا در مراحل شدید حتی با یک سرفه ممکن است استخوان های شما بشکند. شکستگی های مربوط به پوکی استخوان، معمولا در لگن، مچ دست و ستون فقرات رخ می دهد.استخوان بافتی زنده در بدن بوده که دائما جذب و جایگزین می شود.
پوکی استخوان، زمانی رخ می دهد که تولید استخوان های جدید با مرگ استخوان های قدیمی برابر نمی باشد.پوکی استخوان، در زنان و مردان و همه نژادهای مختلف انسان ها را رخ میدهد با اینحال افراد سفید پوست و زنان آسیایی (بخصوص زنان بعد از سن یائسگی) در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری می باشند. داروها، رژیم غذایی سالم و ورزش می توانند در پیشگیری و درمان این بیماری کمک نمایند.
عوامل خطر غیر قابل تغییر
از این جمله می توان به جنسیت اشاره کرد، زیرا احتمال بروز پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است، همچنین سن نیز در افزایش خطر ابتلا موثر است و هرچه سن بالاتر رود، بروز پوکی استخوان بیشتر می شود. جثه کوچک، سابقه فامیلی و نژاد،در زنان سفید پوست(نژاد قفقازی) و آسیایی(شرق آسیا)، خطر ابتلا به پوکی استخوان بالاس، همچنین در مردان، خطر پوکی استخوان در نژاد سفیدپوست بیشتر از سایر نژادهاست.
برنامه درمانی جامع، علاوه بر دارو، شامل تغذیه مناسب، ورزش و جلوگیری از افتادن به زمین است؛ برای درمان پوکی استخوان از یک یا چند داروی ضد پوکی استخوان استفاده می شود، داروهای ضد پوکی استخوان سرعت از دست رفتن استخوان را کاهش می دهند و یا باعث ساخته شدن استخوان می شوند و بدین ترتیب با افزایش تراکم استخوان، خطر شکستگی استخوان را کاهش می دهند، علاوه بر مصرف داروهای ضدپوکی استخوان، مصرف مقادیر توصیه شده کلسیم و ویتامین D نیز ضروری است و ورزش، فعالیت و رعایت اصول روش زندگی سالم هم در درمان پوکی استخوان اهمیت بالایی دارند.
مطالب مرتبط:
راه های پیشگیری از پوکی استخوان
علاوه بر رژیم غذایی مناسب، زندگی سالم از جمله سیگار نکشیدن و پرهیز از نوشیدن زیاد مشروبات الکلی و فعالیت کافی برای استخوان ها مفید است، همچنین ورزش قسمت مهمی از برنامه درمانی پوکی استخوان محسوب می شود؛ فعالیت بدنی برای ساخته شدن و حفظ استخوان از کودکی تا سنین پیری ضرورت دارد و مفیدترین نرمش هایی که توده استخوان را حفظ کرده و حتی باعث افزایش مختصر آن می شوند، شامل نرمش های تقویتی و نرمش های در مقابل مقاومت است؛ البته باید متوجه بود که در انجام ورزش، فشار ناگهانی بر روی استخوان ها وارد نیاید و از ورزش هایی که ممکن است ضربه های زیادی به استخوان ها بزنند خودداری کرد.
افتادن به زمین در بیماران، با احتمال شکستگی در استخوان ران، ستون فقرات، مچ دست و سایر استخوان های بدن همراه است و می تواند بر روی کیفیت زندگی تاثیر گذاشته و وابستگی ایجاد کند.
راه های تشخیص پوکی استخوان
تشخیص استئوپروز معمولاً به دنبال یک شکستگی بالینی حاد یا انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان مسجل می‌شود. رادیوگرافی‌ها می‌توانند شکستگی فشاری مهره‌ها را نشان دهند. ولی شواهد پرتونگاری کاهش توده استخوانی تا هنگامی که ۳۰٪ از توده استخوان تحلیل نرفته، ایجاد نمی‌شود. عکس‌های پرتونگاری شاخص خوبی برای تشخیص استئوپروز نیستند زیرا نفوذ کم یا بیش از حد اشعه در فیلم عکاسی روی کیفیت آن تأثیر می‌گذارد، از این‌رو رادیوگرافی‌ها راهنماهای خوبی برای پی بردن به استئوپروز نیستند و غالباً تشخیص براساس سنجش تراکم مواد معدنی استخوان مسجل می‌گردد.
راه های درمان پوکی استخوان
• بیس‌فسفونات‌ها
• دنوزوماب ( پرولیا Rank ligand Inhibitors)
• آگونیست - آنتاگونیست‌های استروژن
• هورمون درمانی جایگزین(HRT)
در پژوهشی به نام «پیشگامان سلامت زنان» که یک کارآزمایی بزرگ، تصادفی شده، کنترل‌شده با دارونما و چند مرکزی برای ارزیابی هورمون درمانی جایگزین[پ ۲] بوده‌است، محققان گزارش کرده‌اند که شکستگی‌های گردن ران و مهره‌ها پس از ۵٫۲ سال، ۳۶٪ کاهش یافته‌اند. علاوه بر افزایش توده استخوانی، بهبود وضعیت لیپیدها، کاهش سرطان کولون و کاهش علائم یائسگی فواید دیگر این روش درمانی هستند.
با این حال به‌دلیل خطرات احتمالی HRT من‌جمله وقایع قلبی-عروقی، سرطان پستان، ترومبوز وریدی عمقی، آمبولی ریوی و مشکلات کیسه صفرا توصیه می‌شود این روش فقط باید برای تخفیف علائم یائسگی به‌کار رود و برای پیشگیری یا درمان استئوپروز از درمان‌های دیگری استفاده شود.
• کلسی‌تونین
• هورمون پاراتیروئید
• درمان‌های آینده
• جراحی ترمیمی مهره‌ها (کیفوپلاستی)
گفتنی است بتازگی محققان سوئدی دریافتند که هورمون رشد قادر است اثرات ناشی از پوکی استخوان را در زنان پس از یائسگی کاهش دهد. این تحقیقات که به مدت ۱۰ سال به طول انجامید نشان میدهد که استفاده از هورمون رشد در اوایل یائسگی می‌تواند علایم پوکی استخوان را کاهش دهد و از شکستگی استخوان جلوگیری کند.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآرونده: علی اکبر رضایی
مادرم بخاطر پوکی استخوان الان زمین گیره
