هوش مصنوعی، هوش صناعی یا هوش ماشینی (به انگلیسی: Artificial Intelligence) به هوشی که یک ماشین در شرایط مختلف از خود نشان می‌دهد، گفته می‌شود. به عبارت دیگر هوش مصنوعی به سیستم‌هایی گفته می‌شود که می‌توانند واکنش‌هایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله درک شرایط پیچیده، شبیه‌سازی فرایندهای تفکری و شیوه‌های استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسایل را داشته باشند.

تجزیه و تحلیل آمار و ارقام نظام رتبه‌بندی ساینگو نه‌تنها حکایت از صدرنشینی ایران در علم هوش مصنوعی منطقه دارد، بلکه نشان می‌دهد دانشمندان ایرانی در سال 2018 نسبت به سال گذشته آن پیشرفت کرده‌اند.

بررسی‌های منتشر شده در مجله «SCImago Journal & Country Rank» نشان می‌دهد ایران با تعداد ۱۸۱۳ مقاله در زمینه هوش مصنوعی در رتبه نخست و ترکیه با ۱۶۷۸ مقاله در مقام دوم قرار دارد.

بر اساس آنچه که در جدول سایمگو دیده می‌شود، کشورهای عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی، رژیم صهیونیستی، کشورهای عراق، اردن، قطر لبنان، عمان، کویت، سرزمین اشغالی، بحرین، یمن و سوریه به ترتیب در رتبه‌های بعد از ایران و ترکیه قرار دارند.

از میان ۱۸۱۳ مقاله منتشرشده توسط محققان ایرانی ۱۶۷۲ مقاله قابل استناد بوده است؛ در حالی که ترکیه به عنوان کشور حائز مقام دوم، تنها ۱۶۷۸ مقاله ارائه کرده که از این تعداد ۱۶۱۸ مورد آن قابل استناد بوده است.

سوریه به عنوان آخرین کشور در سطح آسیای غربی در سال ۲۰۱۸ تنها سه مقاله در زمینه علم هوش مصنوعی ارائه کرده است.

ایران در یک بررسی کلی‌تر میان ۱۵۵ کشور جهان جایگاه نهم را در این علم به خود اختصاص داده و صدرنشین کشورهای جهان چین است

محققان چینی در سال ۲۰۱۸، ۱۷ هزار و ۵۸۱ مقاله در زمینه علم هوش مصنوعی منتشر و ارائه کرده‌اند که از این تعداد ۱۶ هزار و ۶۲۶ مقاله قابل استناد بوده است.

کشورهای آمریکا،  هند، انگلیس، ژاپن، آلمان، فرانسه، ایتالیا به ترتیب بعد از صدرنشین جهان و قبل از ایران در نظام رتبه‌بندی سایمگو جای گرفته‌اند.

کشورهای کره جنوبی، استرالیا، ترکیه، کانادا، اسپانیا، برزیل، اندونزی، تایوان، مالزی،‌ سنگاپور، تایلند، لهستان، روسیه، عربستان سعودی، هنگ‌کنگ، پاکستان، هلند، پرتغال، رومانی، مکزیک، سوئیس، جمهوری چک، یونان، تونس، سوئد، بلژیک، بنگلادش، کلمبیا، اکوادور، مصر، ویتنام و امارات متحده عربی به ترتیب بعد از ایران قرار دارند و جایگاه دهم تا چهل و دوم جدول سایمگو را به خود اختصاص داده‌اند.

اطلاعات منتشرشده از این نظام رتبه‌بندی بیانگر آن است که آمریکا به عنوان دومین کشور در سطح جهان با یک اختلاف قابل توجه نسبت به دانشمندان چینی تنها ۱۰ هزار و ۱۱۹ مقاله در زمینه علم هوش مصنوعی ارائه و منتشر کرده که از این تعداد نیز تنها ۹۶۸۳ مقاله قابل استناد بوده است؛ عربستان سعودی به عنوان کشوری که جایگاه چهل و دوم جدول سایمگو را به خود اختصاص داده، تنها ۳۴۰ مقاله درباره این علم ارائه کرده که از این تعداد نیز ۳۱۳ مورد قابل استناد بوده است.

فایده هوش مصنوعی در علم پزشکی

امروزه به دلیل گسترش دانش و پیچیده‌تر شدن فرایند تصمیم‌گیری، استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی به خصوص سیستم‌های هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری، اهمیت بیشتری یافته‌است. هوش مصنوعی گسترش دانش در حوزهٔ پزشکی و پیچیدگی تصمیمات مرتبط با تشخیص و درمان - به عبارتی حیات انسان - توجه متخصصین را به استفاده از سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری در امور پزشکی جلب نموده‌است. به همین دلیل، استفاده از انواع مختلف سیستم‌های هوشمند در پزشکی رو به افزایش است، به گونه‌ای که امروزه تأثیر انواع سیستم‌های هوشمند در پزشکی مورد مطالعه قرار گرفته‌است.

کاربرد هوش مصنوعی چیست

کاربردهای هوش مصنوعی چنان گسترده و فراگیر شده‌اند که بسیاری از این کاربردها دیگر با نام هوش مصنوعی شناخته نمی‌شوند و نام تخصصی خود را دارند. تأثیر هوش مصنوعی را اکنون می‌توان در همه جهات و نقاط زندگی مردم دید. آیفونی که قادر به تشخیص اعضای خانه است یا تلویزیونی که نور صفحه نمایش دلخواه را با تعداد افراد تنظیم می‌کند، همه و همه کاربردهای هوش مصنوعی هستند.

کاربردهای عملی آن دسته از کاربردهای هوش مصنوعی هستند که عملیات خاصی را انجام داده و عمل یا تأثیر آن به وضوح توسط کاربر احساس خواهد شد. برای مثال جستجوی خودکار گوگل که از الگوریتم‌ها و متدهای پیچیده هوش مصنوعی استفاده می‌کند، پس از انجام یک عملیات پرهزینه و البته سریع نتایج مرتبط را به شما نشان خواهد داد. ماشین‌هایی که قادر هستند خودشان را کنترل کنند. ربات‌های پرنده یا قایق‌های هوشمند نمونه‌ای بارز و موفق از این نوع کاربردها هستند.

نیاز به تحلیل و استخراج الگو از داده‌های ترافیک شهری، دریافتی کارکنان و جابه جایی پول در یک بانک برای جلوگیری از اختلاس یک عملیات نیست و تأثیر یا خود عمل به وضوح توسط کاربر لمس نخواهد شد؛ اما در مقابل یک تحلیل هوشمند و خودکار است که کاربرد تحلیلی هوش مصنوعی به حساب می‌آید.