تیتربرتر؛ مسواک زدن باید از دوره نوزادی شروع شود تا به تدریج به یک عادت در طول زندگی درآمده و از دندانها در طول دوره بزرگسالی محافظت شود.
- شروع به تمرین بهداشت دهان و دندان بلافاصله بعد از تولد نوزاد از طریق پاک کردن لثهها با یک دستمال نرم و تمیز آغاز شود.
- هرگز به نوزادتان در رختخواب با شیشه شیر ندهید.
- با شروع به دادن غذا به نوزاد، غذاهای سفت سالم را انتخاب کنید تا مانع از پوسیدگی دندانها شوید.
- تا سن ۳ سالگی دندانهای کودکتان را دو بار در روز مسواک بزنید. از خمیردندان حاوی فلوراید به اندازه یک دانه برنج استفاده نمایید.
- بعد از سن ۳ سالگی، اجازه دهید خود کودک با نظارت شما مسواک بزند. دو بار در روز و از خمیردندان حاوی فلوراید به اندازه یک نخود استفاده کنید.
تاثیر مسواک برقی یا دستی بر سلامت دندان
مسواک برقی برای افرادی که دچار آرتریت (التهاب مفاصل) یا سایر بیماریهایی هستند که مسواک زدن برایشان مشکل میکند، مناسبتر است. حرکت موهای برس مسواک برقی ممکن است پلاکهای میکروبی را از روی دندان بردارد و به بهبود سلامت لثهها کمک کند.
اگر از مسواک برقی استفاده میکنید، دستورات سازنده را درباره جایگزینی سر مسواک در زمانهای معین رعایت کنید.
جدا از این که چه نوع مسواکی را انتخاب کنید، مهمترین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مرتب و روزانه است.
مسواک زدن را شاید بهتوان یکی از تثبیتشده ترین عادات بهداشتی دانست. اما منظم مسواک زدن به معنای آن نیست که آن را درست انجام میدهید.
مسواک زدن ناکافی پلاکهای مملو از میکروب - ماده سفیدی که میان دندانها و نزدیک لبه لثهها جمع میشود - را به جای میگذارد که باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه میشوند.
مسواک زدن خیلی محکم هم مشکل آفرین است، زیرا دندان را خراش میدهد و به بافت لثه آسیب میرساند، به طوری که اتصال محکم و درست لثه با دندان از دست میرود و راه برای عفونت و آسیب جدیتر لثه باز میشود.
راه هایی برای نظافت دندان
1- دندانهایتان را برای مدتی درازتر از آنکه فکر میکنید لازم است، مسواک کنید
تحقیقات نشان داده است که اغلب افرادی که مدعی هستند، دندانهایشان را دو تا سه دقیقه مسواک میکنند، در واقع نیمی از این زمان را صرف این کارمیکنند. یک مسواک زدن خوب و کامل دست کم دو دقیقه وقت میگیرد، چه از مسواک دستی استفاده کنید، چه از مسواک برقی.
2- به طور نظامدار مسواک کنید
افراد اغلب زمان بیشتری را صرف مسواک کردن دندانهای جلوییشان میکنند، و معلوم شده است که افراد راستدست طرف راست دهانشان و افراد چپدست، طرف چپ دهانشان را نادیده میگیرند.
برخی از دندانپزشکان توصیه میکنند که دهان را به چهار ربع تقسیم کنید و به طور روشمند از بخش بالایی راست به بخش بالای چپ و بعد به بخش پایینی راست و در نهایت به بخش پایینی چپ دهان بروید.
البته مهمتر از رعایت این ترتیب پیشنهادی، مسواک کردن کامل هر بخش دهان است.
3 – از مسواکی استفاده کنید که موهای نرم با بلندیهای متغیر دارد
مسواکهای نرم برای لثه و دندان مناسبترند و معمولا کار تمیزکردن میان دندانها را بهتر انجام میدهند.
در تبلیغات شرکتها در مورد مسواکهای تولیدیشان اغلب گفته میشود که این مسواکها موهای نرمی دارند، اما تعریف آنها از نرمی متفاوت است، بنابراین لازم است مسواک را امتحان کنید.
در گذشته مسواکها طوری ساخته میشدند که موهای آنها ارتفاع یکسان داشته باشد. اما اکنون مسواکها معمولا دارای موهایی با ارتفاعهای متفاوت هستند. این طراحی جدید تمیزکردن میان دندانها و شیار میان دندانها و لثهها را بهبود میبخشد.
4- مسواکتان را دست کم هر سه ماه یک بار عوض کنید
هنگامی که موهای مسواک خمیده میشوند، کارایی آنها کاهش پیدا میکند و مسواکهای فرسوده با احتمال بیشتری حاوی باکتریهای دهانیاند و هر بار که مسواک میکنید، دوباره آنها را به دهان شما باز میگردانند. شما باید مسواکتان را تقریبا هر سه ماه یک بار عوض کنید.
5- مسواک دستی به همان اندازه مسواک برقی خوب است
بسیاری از تحقیقات نشان داده است که مسواکهای معمولی دستی به همان اندازه مسواکهای برقی موثرند. اما ممکن است مسواکهای برقی در تمیز کردن بین دندانها بهتر عمل کنند.
افراد سالمندتر ممکن است تمایل داشته باشند از مسواک برقی استفاده کنند، چرا که قدرت و مهارت دستیشان کاهش پیدا کرده است. محل دستگیره مسواکهای برقی بزرگتر است و راحتتر میتوان آن را در دست گرفت و حرکت خودکار مسواک هم مسواک زدن را سادهتر میکند.
لازم هم نیست که از مدلهای لوکس و گرانقیمت مسواک برقی استفاده کنید، یک مسواک باتریدار ارزان قیمت هم کفایت میکند.
در عین حال اگر درست مسواک کنید، همان مسواک قدیمی دستیتان هم سلامت دندانهایتان را حفظ کند.
6- اگر شیوه مسواک زدنتان موثر است، به همان شیوه ادامه دهید
اگر وارد دنیای پژوهشها در مورد مسواک زدن شوید، در خواهید یافت که شیوههای مختلفی وجود دارد.
روش باس (Bass) (مسواک زدن با زاویه 45 درجه، با حرکت نوسانی کوتاه مسواک)، روش باس اصلاحشده ، روش Fone (حرکت چرخشی مسواک)، روش Charter (مسواک زدن با زاویه 90 درجه و فشردن مسواک میان دندانها) و روش Leonard (مسواک زدن با حرکت ساده به بالا و پایین که اکثر ما از کودکی همین روش را یاد گرفتهایم).
مطالب مرتبط:
اما مسواک زدن کاری است که در آن هدف، وسیله را توجیه میکند. اگر شما نتایج خوبی از یک روش مسواک زدن به دست میآورید، بهتر است همان شیوه را ادامه دهید. وگر نه، شاید دندانپزشکتان بتواند در این مورد شما را راهنمایی کند.
7- و بالاخره نخ دندان کشیدن را فراموش نکنید
دومین فرمان در بهداشت دندان پس از "مرتب مسواک کنید"، نخ دندان کشیدن است. مسواک زدن به خصوص از نوع دستی نمیتواند به طور کامل بین دندانها را تمیز کند. مسواکهای برقی ممکن است از این لحاظ بهترعمل کنند، اما حتی آنها نیز نیاز به نخ دندان کشیدن را برطرف نمیکنند.
عادت کردن به نخ دندان کشیدن ممکن است مشکل باشد، به خصوص برای آنهایی که تنها به مسواک زدن عادت کردهاند.
اما باید با خودتان قرار بگذارید که زمان کافی به مسواک زدن " و نخ دندان کشیدن" اختصاص دهید.
رابطه مسواک زدن و سلامت قلب
بهداشت ضعیف دهان میتواند موجب بروز التهاب سیستمیک شود که عامل ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و نارسایی قلبی است. فیبریلاسیون دهلیزی زمانی رخ میدهد که در دهلیزها، موج الکتریکی تحریک، جهت مشخصی نداشته باشد یعنی سلولهای عضلانی دهلیز به صورت نامنظم تحریک و در نتیجه منقبض میشوند؛ در نتیجه انقباض منظم دهلیز وجود ندارد پس دهلیزها نمیتوانند خون را به صورت کامل به بطنها پمپ کنند و بطن بدون نظم طبیعی و بدون پیروی و انتظار دهلیز، منقبض میشود.
اکنون محققان دانشگاه EWHA کره جنوبی در مطالعهای به بررسی این موضوع پرداختند که آیا شاخصهای بهداشت دهان و دندان با فیبریلاسیون دهلیزی و نارسایی قلبی ارتباط دارد یا خیر.
در این مطالعه در مجموع ۱۶۱ هزار و ۲۸۶ فرد ۴۰ تا ۷۹ ساله از سیستم بیمه سلامت ملی کره مورد بررسی قرار گرفت. این افراد هیچ سابقه ابتلا ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی یا نارسایی قلبی نداشت. این افراد در فاصله زمانی میان سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ تحت معاینات منظم پزشکی قرار گرفته بودند. محققان اطلاعاتی در مورد بهداشت، وزن، آزمایشهای پزشکی ، بیماریها، شیوه زندگی و بهداشت دهان و دندان جمعآوری کردند.
در طی این پیگیری ده و نیم ساله، چهار هزار و ۹۱۱ نفر خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و هفت هزار و ۹۷۱ نفر نیز خطر ابتلا به نارسایی قلبی پیدا کردند.
این مطالعه نشان داد که مسواک زدن دندانها برای دستکم سه بار در روز خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و نارسایی قلبی را در طول ده و نیم سال این مطالعه به ترتیب ۱۰ و ۱۲ درصد کاهش داد.
درحالیکه در این مطالعه مکانیسمهای این رابطه مورد بررسی قرار نگرفته است اما محققان میگویند، یک احتمال میتواند این باشد که مسواک زدن مکرر باعث کاهش باکتریهای بین دندان و لثه میشود و از ورود آن به جریان خون جلوگیری میکند؛ بهداشت ضعیف دهان و دندان به ورود باکتریهای موجود به خون منجر شده و باعث ایجاد التهاب در بدن میشود؛ این باکتریها، ضربان نامنظم قلب را افزایش میدهند.
نتایج این مطالعه در مجله Preventive Cardiology منتشر شده است.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: علی اکبر رضایی