به گزارش تیتربرتر؛ وقتی برای خرید مواد غذایی مورد نیاز روزانه خانواده به سوپرمارکت ها و هایپر مارکت ها مراجعه می کنیم با انواع برندها روبرو هستیم و علاوه بر آن به دلیل ارگانیک نبودن بسیاری تولیدات انتخاب مواد غذایی بسیار سخت شده است.

یک زمان استفاده از مواد تراریخته و روغن پالم در تولید برخی از اقلام در رسانه ها از جمله صداوسیما باید تشویش اذهان عمومی شد و حالا نیز سمی بودن مواد لبنی باعث نگرانی مردم شده است و در این وادی بازار تایید و تکذیب ها داغ شده است.

ماجرا از کجا شروع شد

ماجرا از آنجا شروع شد که بهادر حاجی محمدی، بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی، در برنامه "سلام، صبح بخیر" شبکه سه، مدعی آلوده بودن شیرهای پاستوریزه شد و گفت که "به جای روغن پالم و وایتکس درشیر، باید نگران سم‌های کشنده دیگر داخل شیر باشیم. " این اظهارات به سرعت میان کاربران شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و نگرانی عمومی را به دنبال داشته است.

حاجی محمدی در این برنامه گفت که "شیر‌های پاستوریزه‌ای که از سوپرمارکت‌ها تهیه می‌شود مقدار زیادی آلودگی به سم افلاتوکسین دارند. سمی که به منجر به سرطان کبد می‌شود. "

حاجی محمدی، بازررس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی آمار‌هایی هم از شیر‌های آلوده در این برنامه ارائه کرد و گفت: " طبق این آمار‌ها ۳۳ درصد نمونه‌های شیر پاستوریزه آلوده به این سم بودند. شیر‌های پاستوریزه آزمایش شده در تبریز ۶۲ درصد، ساری ۶۰، مشهد ۵ درصد، شیراز ۱۷ درصد و اردبیل ۳۳ درصد به سم آفلاتوکسین آلوده هستند. " البته او در مورد استناد این آمار‌ها هم گفته که " آمار‌ها مربوط به پژوهش تعدادی از دانشگاهیان است. "

وی ادامه داد: " سم موجود در خوراک دام وارد شیر می‌شود و با توجه به این که این سم بر اثر حرارت جوشاندن از بین نمی‌رود، در شیر باقی می‌ماند. جای تاسف است بین ۱۰ کشور منطقه خاورمیانه رتبه آخر را از نظر وضعیت آلودگی سم سرطان‌زای آفلاتوکسین در شیر داریم."

دلیل آلوده شدن شیر در دامداری ها

حاجی‌محمدی ضعف در مدیریت را عامل بروز این وضعیت که برای نخستین بار به این صورت اعلام شده عنوان کرد و با بیان این که سال‌هاست شاهد چنین روندی هستند، گفت: "متولی بهداشت شیر وزارت بهداشت است، اما آلودگی شیر در دامداری و به دلیل غذای آلوده دام رخ می‌دهد که متولی‌اش سازمان دامپزشکی به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت جهاد کشاورزی است. "

واکنش سازمان دامپزشکی

سازمان دامپزشکی کشور طی اطلاعیه ای با رد وجود سم آفلاتوکسین در شیر تولیدی کشور اعلام کرد:" اظهارات شخصی بعنوان کارشناس در برنامه شبکه سه  سیما کذب محض، غیر علمی ، غیر مستند و مصداق واقعی تشویش اذهان عمومى است.

بر اساس برنامه های توسعه ای انجام گرفته در کشور ، در حال حاضر 400 کارخانه شیر پاستوریزه در کشور فعال هستند و در حوزه‌ تولید شیر خام رتبه 11 دنیا هستیم.

در حوزه‌ تأمین ماده اولیه کارخانجات لبنی تعداد 1600 مرکز جمع‌آوری شیر خام و صنایع وابسته در حال فعالیت هستند. در این مراکز در چهارچوب ضوابط بهداشتی دامپزشکی کنترل های تخصصی بهداشتی اعم از نمونه برداری و آزمایشات لازم صورت می پذیرد و حمل و نقل شیر و فراوردهاى آن با مدرنترین روش های بهداشتی صورت می پذیرد و حتی تردد وسائط نقلیه شیر و فرآورده های لبنی رصد و پایش می شود که مواد اولیه 400 کارخانه تولید لبنیات کشور را فراهم می کنند.

برنامه های بهداشتی سلامت شیر و فرآورده لبنی در تمامی سطوح از جمله مدیریت بهداشت گاورداری ها، مدیریت بهداشت در مراکز جمع آوری شیر و مدیریت بهداشت در کارخانجات شیر و لبنیات مطابق با استانداردهای ملی و کدکس آلیمانتاریوس ( استاندارد بین المللى) صورت می پذیرد. تمامى این مراحل تحت نظارت سازمان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت بصورت دائم و مستمر صورت می پذیرد.

بیشتر بخوانید: بستنی ایرانی با طعم چربی خوک

مزید استحضار در سطح گاوداری سه نوع مدیریت وجود دارد یکی از مدیریت های بسیار مهم در هر گاوداری مدیریت بهداشت و تغذیه می باشد که در اینجا سختگیرانه ترین استانداردها برای کنترل میران «آفلاتوکسین» صورت می پذیرد. استاندرد میزان افلاتوکسین در ذرت دامی در کشور ما برابر با ٥ در میلیارد می باشد و این در حالی است که استاندارد اتحادیه اروپا برای آفلاتوکسین چهار برابر(20 ppb ) استاندارد ملی ایران می باشد."

واکنش وزارت بهداشت به ادعای وجود سم «آفلاتوکسین» در لبنیات

سخنگوی سازمان غذا و دارو در واکنش به ادعایی مبنی بر وجود سم آفلاتوکسین در عمده‌ مواد لبنی در کشور گفت: درسال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است.

کیانوش جهانپور در پاسخ به خبرنگاران درباره طرح ادعایی مبنی بر وجود سم آفلاتوکسین در عمده‌  مواد لبنی در کشور گفت: متاسفانه این شیوه ورود موضوع درست نیست و ظاهراً هم این رفتار نادرست باب شده است.

وی افزود: موضوع آفلاتوکسین در مواد غذایی موضوعی جهانی است. حداقل چهار دهه نقل محافل علمی و فنی است و بررسی روند آن در ایران نشان می‌دهد در همه سال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است. متاسفانه هر از گاهی افرادی بدون اشاره به مقدمه و موخره، مطالبی را مطرح می‌کنند که نه تنها کمکی به ارتقای سلامت و سواد سلامت جامعه نمی‌کند بلکه به تشویش اذهان هم می‌انجامد.

جهانپور افزود: آفلاتوکسین موضوعی است که سال‌ها محل تمرکز و توجه سازمان بهداشت جهانی و فائو و بالطبع نظام سلامت و نهادهای نظارتی کشور بوده است بنابراین موضوع جدیدی نیست. انگار یک کشف جدید باشد و در یک برنامه تلویزیونی زنده افکار عمومی را با آن بمباران می‌کنند، گویی بلایی یک شبه آن هم بر سر مردم ایران نازل شده است.

سخنگوی سازمان غذا و دارو ادامه داد: آفلاتوکسین یک معضل در مواد غذایی به‌ویژه لبنیات و خشکبار و فرآورده‌های گیاهی است. کشورهای مختلف حد مجاز متفاوتی برای آن در مواد غذایی مختلف دارند و استانداردهای ایران عموما در حد استانداردهای ایالات متحده تعریف شده است البته استانداردهای اروپایی در این زمینه سخت‌گیرانه‌تر است.

بیشتر بخوانید: کسانی که به لبنیات آلرژی دارند، چه بخورند؟

وی با بیان این که در همه سال‌های اخیر تلاش شده است میزان آفلاتوکسین در محصولات غذایی کاهش یابد و حتی مروری بر مطالعات نشان می‌دهد این میزان در مواد غذایی از جمله لبنیات تولید داخل روند کاهشی داشته است، گفت: مسئولان فنی، واحدهای کنترل کیفیت و سازمان غذا و دارو در این زمینه کوشش فراوانی کرده‌اند و از این نظر محصولات غذایی بسته بندی و تولیدی صنایع غذایی و لبنی به مراتب وضعیت بهتری از محصولات فله‌ای و عرضه سنتی دارند.

سخنگوی سازمان غذا و دارو افزود: بسیاری از محصولات غذایی و لبنی ما با پاس کردن همین استانداردها به خارج از کشور صادر می شوند البته هیچکس مدعی حذف آفلاتوکسین نیست اما طرح موضوع به صورت یک جانبه آن هم به‌گونه‌ای که این معضل خاص محصولات غذایی داخلی است و گویی بلایی یک شبه نازل شده بدون اشاره به سوابق و وضعیت سایر کشورها قطعا رفتار اطلاع رسانی درستی نیست. چنانکه در مطالعات در کشورهای مختلف ۷ تا ۸۴ درصد آلودگی محصولات لبنی و فرآورده های گیاهی بسته به زمان و فصل نمونه‌گیری به آفلاتوکسین گزارش شده است. در ژاپن تا ۱۴ درصد، در ترکیه بیش از ۱۲.۴  درصد گزارش شده است علاوه بر آن استاندارد حد مجاز آفلاتوکسین در کشورهای مختلف در محصولات مختلف متفاوت هست.

جهانپور در پایان گفت: در هر حال سازمان غذا و دارو در این زمینه تلاش لازم را کرده است و البته کاهش آلودگی به آفلاتوکسین مستلزم ورود جدی و مشارکت بین بخشی سایر نهادهای متولی تولید غذا و محصولات کشاورزی و دامی و ساماندهی و شناسه دار شدن مزارع و حلقه‌های اولیه زنجیره تولید است علاوه بر آن امروزه تکنیک‌های حذف یا کاهش آفلاتوکسین در فرآیند تولید نیز به مرحله صنعتی شدن رسیده و چشم انداز مثبتی در این زمینه فرا روی صنایع غذایی متصور است.

به گزارش تیتربرتر از آنجایی که موضوع آلودگی موادغذایی به صورت مستقیم با سلامت جامعه در ارتباط است و مردم به سرعت نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند، بخصوص شیر‌های پاستوریزه که بیشتر از دیگر مواد غذایی در معرض فسادپذیری و میکروبی شدن قرار دارند.

البته آلوده بودن شیرها موضوع تازه ای نیست چرا که در سال های گذشته نیز آغشته شدن وایتکس و عدم فسادپذیری شیرها نیز رسانه ای شد اما حالا ورود سم آفلاتوکسین به شیر‌ها نگرانی بیشتری در میان جامعه مصرف این ماده غذایی ایجاد کرده است که امید مسئولان ذیربط با تکیه بر مستندات این موضوع را شفاف سازی کنند.