به گزارش تیتربرتر؛ برخی گزارشها حاکی از آن است که قیمت لوازمخانگی نسبت به اوایل فرودین ماه امسال شاهد افزایش ۳۰ تا ۶۰ درصدی است و تولیدکنندگان هم عرضه خود را به بازار کاهش دادهاند. به عنوان نمونه یک اجاق گاز ایرانی که اسفند ماه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بود، الان به ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده و یخچال ۱۴ فوت از ۲ میلیون و ۴۰۰ تومان به ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.
این در شرایطی است که فروشندهها در فروش کالاها اکراه دارند؛ چراکه به گفته آنها، به سختی میتوانند از شرکتها کالا تهیه و در مغازههای خود بگذارند.
با چرخی در فضای مجازی میتوان به راحتی هر وسیله ای را با قیمتهای متفاوت بخریم، اما مسالهای که وجود دارد، افزایش سرسامآور قیمت برخی از لوازمهاست که دود را از کله متقاضیان بلند میکند.
دلیل گرانی لوازم خانگی در بازار
رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در اردیبهشتماه، به افزایش حدود ۲۵ درصدی قیمت لوازمخانگی در بازار اشاره کرده بود.
البته وی عنوان کرده است؛ ما طرفدار افزایش قیمتها براساس مصوبات قانونی و شرایط عمومی نرخ تورم هستیم، زیرا در شرایط فعلی برای تولیدکننده باید تولید صرفه داشته باشد. از سوی دیگر، از سازمان حمایت نیز میخواهیم تمامی قیمتها را در سامانه ۱۲۴ ثبت کند تا مردم و فروشندگان نیز بتوانند با قیمتهای مصوب تولیدات را به فروش برسانند.
به اعتقاد میری، مشکلی که وجود دارد، گرانی بیش از اندازه برخی لوازمخانگی است؛ به طوری که قبل از عید ماشین ظرفشویی آلمانی ۸ میلیون تومان بود، اما در حال حاضر برند ایرانی این کالا ۱۲ میلیون تومان شده است. نیاز است سازمان حمایت به این موضوع ورود کند تا بتوان قیمتها را کنترل کرد.
به گفته وی، در نظر داریم برندهای ایرانی را سر و سامان دهیم و به فروشندگان لوازمخانگی فرصت دادهایم تا ۲۰ خرداد قیمت محصولات خود را وارد سامانه ۱۲۴ کنند تا قیمتها به یک ثبات نسبی برسد.
عباسهاشمی، دبیرکل انجمن صنایع لوازمخانگی نیز معتقد است: برخلاف افزایش بالای ۱۰۰ درصدی مواد اولیه داخلی و تاخیر دو سه ماهه بانک مرکزی در تخصیص ارز، تورم، افزایش دستمزدها واحدهای تولیدی در زمینه تولید به مشکل خوردهاند.
وی افزود: تاکنون از طرف انجمن درخواستی برای افزایش قیمت لوازمخانگی ارائه نشده است و اسناد نشان میدهد با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه، شاید حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد افزایش قیمت داشته باشیم اما افزایش قیمت به طور رسمی نداشتهایم. پیشبینی میشود با توجه به کمبود مواد اولیه کمبود کالا نیز در ماههای آینده داشته باشیم.
هاشمی تاکید کرده است: با توجه به تورم ۴۲ درصدی و دوبرابر شدن ارز، نمیتوان از تولیدکننده انتظار داشت قیمتها را ثابت نگه دارد. بخش بزرگی از تولیدکنندگان به دلیل عدم دسترسی مواد اولیه در بورس، مواد اولیه را از بازار آزاد تهیه میکنند. برنامهریزی شش ماهه برای واحد تولیدی در این شرایط غیرممکن است. پیشنهاد انجمن این است که اموری که قابل تفویض به بخش خصوصی است انجام شود و وزارت صمت برونسپاری و اعتماد به بخش خصوصی را داشته باشد تا به جهش تولید مد نظر برسیم.
در این میان، حسن حسنی سفیدآبیفراهانی، رییس اتحادیه فروشندگان لوازمخانگی فلزی (آشپزخانه) در خصوص علت افزایش قیمت لوازمخانگی فلزی، گفته است: به دو علت لوازمخانگی افزایش قیمت داشته که اصلیترین دلیل آن، گرانی مواد اولیه آن است. به گفته وی، از دیگر علتهای گرانی لوازمخانگی، کاهش قاچاق است؛ چراکه قاچاق به شدت کاهش یافته و همین امر باعث گرانی نجومی لوازمخانگی میشود.
وی افزوده است: در حال حاضر تقریبا میتوان گفت ۲۰ درصد لوازمخانگی افزایش یافته است. هم اکنون بیشترین مواد اولیه برای تولید لوازمخانگی در داخل کشور تولید میشود و مقدار کمی واردات داریم. به طور مثال، تمام قطعات جاروبرقی در داخل کشور تولید میشود، اما موتور آن وارد میشود. واردات رسمی لوازمخانگی بیش از ۲ سال است که ممنوع شده و اگر برندی خارجی در بازار است، قاچاق به شمار میرود.
تصمیم نهایی برای تغییر قیمت لوازمخانگی؟
در این فضا، کیوان گردان، مدیرکل لوازمخانگی وزارت صنعت درباره وضعیت بازار لوازمخانگی گفته است؛ صنعت لوازمخانگی تابع قیمتگذاری هستند، اما سازمان حمایت در سال ۹۹ هیچگونه افزایش قیمتی را مصوب نکرده است و افزایش قیمتها مورد تایید وزارت صمت نیز نیست.
وی افزوده است: در سال ۹۹ هنوز هیچ تصمیمی برای افزایش قیمت گرفته نشده است و با گرانفروشان برخورد خواهد شد. بخشی از لوازمخانگی متکی به مواد اولیهای است که از خارج وارد میشود و با توجه به افزایش قیمت ارز، افزایش قیمت قابل قبول است، اما هنوز هیچ افزایش قیمتی مصوب نشده است، بلکه از فضای ایجاد شده در نهادها و قیمت ارز سودجویان سوءاستفاده میکنند.
وی توضیح داده است؛ با توجه به اینکه ظرفیت تولید ما حدود ۲۰ میلیون است، در سال گذشته نزدیک به ۹ میلیون دستگاه لوازمخانگی تولید شده است و هیچ مشکلی در زمینه تولید نداریم. افزایش قیمت در بازار محدود است، چون افزایش قیمتی به صورت جدی نداشته ایم. مشکل اصلی ما در لوازمخانگی، قاچاق است که در دستور کار مبارزه قرار گرفته است.
به گفته وی، در هفتههای اخیر جلسات مختلفی برگزار شد و بخش بزرگی از مشکلات مرتفع شده است و وقفه تخصیص ارز نیز برطرف خواهد شد تا تولید بدون وقفه ادامه داشته باشد. بانک مرکزی برای برخی تعرفهها ارز نیمایی در نظر گرفته است.
مدیرکل لوازمخانگی وزارت صمت تاکید کرده است: فرایند قیمتگذاریهای رسمی در روزهای آینده تعیین تکلیف خواهد شد و برای حمایت از حقوق مصرف کننده و تولید کننده تلاش خواهیم کرد.
اما جوهریان، مدیرکل نظارتی سازمان حمایت گفته است: حداکثر تغییر قیمت لوازمخانگی تایید شده تا ۲۰ درصد بوده که برخی شرکتها اعمال کردهاند. امروز نیز افزایش قیمت نامتعارفی در بازار مشاهده نشد، اما محصولات وارداتی قاچاق به دلیل نداشتن قیمت خاص فروشندگان ممکن است لوازم را با قیمتهای متفاوتی عرضه کنند. شرکتها برای مقطع خاصی از زمان مواد اولیه تهیه کردهاند، ولی تغییرات قیمت مواد اولیه از طریق بورس راستیآزمایی میشود.
وی افزوده است: شرکتهای متقاضی افزایش قیمت کالای خانگی افزایش ۳۰ تا ۳۵ درصدی را پیشنهاد دادهاند، اما سازمان حمایت در جمعبندیها به افزایش ۲۵ درصدی رسیده است و تا هفته آینده قیمت واقعی متناسب اعلام خواهد شد.
چرا تولید لوازم خانگی مشکل پیدا کرده؟
جواد احمدی معاون بازرسی و رسیدگی به تخلفات سازمان حمایت مبنای آمار ۷۰ درصدی احتکار را استناد به گفته تولیدکنندگان و اعضای اتحادیه لوازم خانگی دانسته بود. او همچنین دریافت فهرست توزیع از تولیدکنندگان را از دیگر اقدامات سازمان حمایت و تمرکز بر بازرسی از انبارها و مراکز نگهداری کالا را از جمله اقدامات نظارتی انجام شده اعلام کرد و گفت: امسال تاکنون ۱۱ هزار بازرسی از انبارها صورت گرفته و بیش از ۷۰۰ پرونده تخلف به تعزیرات ارسال شده است.
با این حال عباس هاشمی دبیرکل انجمن صنایع لوازمخانگیمیگوید: احتکار در حوزه کار تولیدکننده معنی ندارد. تولیدکننده آن قدر گرفتار مواد اولیه و مباحث فروش است که احتکار نمیکند. عمده احتکارها در بخش توزیع و فروش یا خریدارانی است که برای حفظ ارزش پول خرید میکنند.
چرا قیمت لوازم خانگی کاهش نمی یابد؟
یکی از عللی که درباره افزایش قیمت لوازم خانگی مطرح میشود، کاهش تولید به علت مشکلات ارزی تولیدکنندگان در بحث تأمین مواد اولیه بود. با این حال آمار تولید وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان از افزایش تولید در لوازم بزرگ دارد. میزان تولید در برخی لوازم نسبت به مدت مشابه سال گذشته تا ۱۵۰ درصد افزایش تولید را نیز تجربه کرده است.
به گفته کیوان گردان مدیرکل دفتر صنایع برق، الکترونیک و لوازم خانگی وزارت صمت، در سه ماهه نخست امسال در برخی حوزههای لوازم خانگی، تولید افزایش یافته است به گونهای که در این مدت در تولید ماشین لباسشویی با افزایش ۱۱۵ درصدی و در تلویزیون با افزایش ۵۰ درصدی روبرو بودهایم.
آخرین آمار دفتر آمار و فرآوری دادههای وزارت صنعت مربوط به دو ماهه نخست امسال است که نشان دهنده رشد میزان تولید در سال جاری است.
طبق این آمار، تولید تلویزیون با افزایش ۵۳.۷ درصدی از ۷۲ هزار ۹۰۰ دستگاه در دو ماهه نخست سال پیش به ۱۱۲ هزار دستگاه در دو ماهه اول امسال رسیده است.
همچنین تولید لباسشویی نیز با افزایش در سال جدید مواجه بوده به گونهای که ماشین لباسشویی با افزایش ۱۵۴.۸ درصدی از ۴۸ هزار و ۳۰۰ دستگاه در دو ماهه نخست سال ۱۳۹۸ به ۱۲۳ هزار و ۲۰۰ دستگاه در مدت مشابه امسال رسیده است.
در تولید یخچال و فریزر نیز افزایش تولید ۱۰.۳ درصد بود که از ۱۷۳ هزار و ۶۰۰ دستگاه در دو ماهه نخست پارسال به به ۱۹۱ هزار و ۴۰۰ دستگاه در مدت مشابه امسال رسیده است. با این حال تولید الکتروموتور در دو ماهه اول امسال با کاهش ۱۹.۸ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال مواجه شده است.
آیا تولیدکنندگان لوازم خانگی مشکل ارز دارند؟
پیش از این، محمدرضا کلامی سرپرست، معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره برنامهریزی وزارت صمت در تولید لوازم خانگی و میزان ارز مورد نیاز آن گفته بود: برنامه تولید ۱۲ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه لوازم خانگی بزرگ، متوسط و کوچک از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت طراحی شده که نیاز ارزی سالانه آنها یک و نیم میلیارد دلار است؛ ضمن اینکه مقرر شد تا ۳۰۰ هزار تن انواع ورق سرد و گرم در اختیار این صنعت قرار گیرد.
با این حال بخش خصوصی از مشکلات خود درباره تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی گلایه دارد.
دبیرکل انجمن صنایع لوازمخانگی درباره علت افزایش تولید نسبت به مدت مشابه پارسال اظهار داشت: تولیدکنندگان لوازم خانگی در تأمین مواد اولیه مشکلاتی دارند و علت افزایش تولید نسبت به سال قبل تخصیص ارز در اواخر سال گذشته بوده است. از اواخر بهمن ماه ۱۳۹۸ تاکنون تخصیص ارز قابل توجهی برای تأمین مواد اولیه در اختیار واحدها قرار نگرفته و حدود ۲۵ درصد بوده است.
وی افزود: اقلامی از قبل در انبارها وجود داشته که سبب شده تولید چهار ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش یابد؛ اما با ادامه روند عدم تخصیص ارز، واحدها با مشکل مواجه خواهند بود.
هاشمی با بیان اینکه همه تمرکز انجمن صنایع لوازم خانگی ایران و تولیدکنندگان بر تأمین به موقع ارز مورد نیاز برای واحدها توسط بانک مرکزی است، تصریح کرد: اقدامات نظارتی دولت بر قیمتها در بازار لوازم خانگی، تا حدی میتواند مؤثر باشد، اما دولت باید بیشتر بر مواد اولیه و نهادههای تولید نظارت کند.
وی ادامه داد: در کشور ۴ تا ۵ صنایع بالادستی داریم که قیمت مواد اولیه داخلی را تعیین میکنند. دولت باید بر پتروشیمیها، صنایع تولید ورقهای فولادی مقاطع آلومینیومی، مسی و برنجی و... نظارت کند که عمدتاً صنایع دولتی هستند.
وی تصریح کرد: هرچند دولت بر صنایع مادر نظارت کند اما افزایش قیمتها و کمبود عرضه به صورت ناگزیر اتفاق خواهد افتاد. اینها آثار خود را در شرایط امروز دلار در قیمت تمام شده محصول نشان میدهد. با نظارت سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان نمیتوان به نتیجه رسید که برای حدود ۵۰۰ واحد صنعتی قیمت تکلیفی اعمال شود. این در زمانی است که مواد اولیه افزایش قیمت داشتند. در حالی که مواد اولیه و مؤلفههای تولید افزایش قیمت داشتهاند.
دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران گفت: دلاری که واحدها در این یک یا دو ماه اخیر برای خرید مواد اولیه تأمین کردند، با نرخ ۲۵ هزار تومان بوده است. چطور تولیدکننده میتواند کالا را با ۲۵ درصد افزایش قیمت عرضه کند؟
هاشمی افزود: ما پیشنهادهایی را به کارگروه ستاد تنظیم بازار دادیم که انجمن برای امور قابل تفویض به بخش خصوصی و انجمنها گام بردارد و بحث قیمتگذاری را با نظارت انجمن صنایع لوازم خانگی و به صورت شناور انجام دهد.
وی ادامه داد: بخشی از مواد اولیه داخلی است و بخشی دیگر از خارج تأمین میشود. به طور میانگین در صنعت لوازم خانگی ۶۵ تا ۷۰ درصد مواد اولیه، اجزا و قطعات را بومیسازی کردهایم.
هر چه هست مشکلات ارزی فقط در بخش لوازم خانگی مشکلاتی را ایجاد نکرده، بلکه کمبود منابع ارزی دولت و عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات در بسیاری از حوزههای تولید مشکلاتی را ایجاد کرده است و از این نظر برخوردهای دولت با صادرکنندگان متخلف اهمیت ویژهای مییابد.
گردآورنده: غلامرضا افراسیابی