به گزارش تیتربرتر؛ عرضه اولیه سهام شرکت‌ها یکی از گزینه‌های بسیار جذاب برای سرمایه گذاران، به ویژه افراد تازه وارد در بورس به شمار می‌رود. چون سهام‌هایی که در این عرضه به فروش می‌رسند در بیشتر مواقع سودآور هستند و به همین دلیل، طرفداران زیادی دارند.
اما سال گذشته عرضه اولیه ها از وضعیت مناسبی برخوردار نبودند و با توجه به فرسودگی بازار سهام و ریزش های متوالی دیگر هیچ کدام از سهام ها جذابیت برای خرید ندارد و حتی شاهد بودیم که در آخرین عرضه اولیه با نام اپال تنها دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر مشارکت کردند در این راستا سازمان بورس پیشنهاد داده است که روش عرضه اولیه را تغییر دهد.
گفتنی است؛ عرضه اولیه سهام که به اختصار با IPO نشان داده می‌شود، عبارتست از اولین فروش سهام یک شرکت خصوصی که طی آن به یک شرکت عمومی تبدیل می‌شود.عرضهٔ اولیهٔ سهام معمولاً باعث می‌شود بخشی از پول سرمایه‌گذاران به جای خرید سهام موجود، برای خرید سهام جدید به کار رود و به این ترتیب، تقاضای مؤثر برای سهام موجود را کاهش دهد در حالیکه عرضهٔ کل سهام در بازار افزایش یافته است. چنین وضعیتی به تنزل قیمت‌ها منجر می‌شود.
تغییر روش عرضه اولیه در فرابورس
چندی قبل بود که مدیرعامل فرابورس در گفتگویی عنوان کرد عرضه‌های شرکت‌های متوسط و حتی کوچک در این شرکت دیگر به روش بوک بیلدینگ(Book Building IPO) انجام نخواهد شد.
موضوعی که نشان می‌دهد عرضه اولیه‌های سال گذشته دردسرهای عدیده‌ای برای مدیران ارکان داشته و لازم است در برخی روش‌ها و تصمیمات تجدید نظر شود.
بر این اساس مدیرعامل فرابورس ایران از تغییر روش عرضه‌های اولیه شرکت‌های کوچک در سال 1400 خبر داد.
امیر هامونی با اشاره به عدم تحقق وعده وزیر اقتصاد برای عرضه اولیه ۱۰۰ شرکت در سال 99 اظهار داشت: یکی از دلایل، شرایط بازار است و در این باره نمی‌توان شرایط بازار را انکار کرد. اما به لحاظ پذیرش عملکرد بی‌سابقه‌ای داشتیم و شرکت‌هایی را پذیرش کرده‌ایم که آماده عرضه اولیه هستند.
وی ادامه داد: از تیرماه که شرایط پذیرش بورس و فرابورس تفویض شد، تا به امروز ۶۰ شرکت برای عرضه پذیرش شدند و این فرایند در حال انجام است، اما حسب مورد شرایط بازار به ویژه در سه ماه اخیر عرضه اولیه بزرگی نداشتیم. اما تا پایان سال حداقل دو عرضه اولیه انجام خواهد شد.
مدیرعامل فرابورس ایران با اشاره به تغییر روش عرضه‌های اولیه تاکید کرد: عرضه‌های شرکت‌های متوسط و حتی کوچک (مانند شرکت‌هایی که ۵۰ الی ۱۰۰ میلیارد تومان نقدینگی در روز عرضه اولیه جذب کند) را به روش بوک بیلدینگ انجام ندهیم. چرا که این روش ممکن است به هیجانات بازار دامن بزند.
هامونی ادامه داد: معتقدم اگر روش عرضه اولیه را اصلاح کنیم، این ظرفیت باز می‌شود و هر روز با کشش مناسب بازار با روش جدیدی که بررسی می‌شود، عرضه اولیه‌ها را دنبال کنیم.
وی با بیان اینکه پس از نزولی شدن شاخص درخواست پذیرش برای عرضه اولیه کم نشد، اظهار داشت: سال 1400 همین روال در پذیرش‌ها پیش می‌رود.
مطالب مرتبط:
ایرادات روش عرضه اولیه فعلی
علیرضا باغانی کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که با توجه به صحبت‌های رئیس سازمان بورس مبنی بر تغییر روش عرضه اولیه در فرابورس روش‌های فعلی چه ایراداتی دارند؟ در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، بیان کرد: در برهه ای از زمان عرضه اولیه به صورت حراج صورت می‌گرفت، یکی از علل این که افراد کم تجربه وارد بازار سرمایه شدند و در حال ضرر هستند همین عرضه‌های اولیه بوده است، عرضه اولیه به دلیل مکانیزمی که دارد سود نسبتا قطعی می‌دهد،
وی افزود: آمدن بیان کردند که هرکس که کد بورسی دارد می‌تواند این عرضه‌ها را خریداری کند در حالی که اگر مدیران باهوشی داشتیم عرضه اولیه را به ۲۶۰ صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام و با درآمد ثابت موجود واگذار می کردند و به این شکل مردم را به قسمت‌های کم ریسک بازار سرمایه هدایت می‌کردند که دیگراین افراد به صورت هیجانی وارد بورس نمی‌شدند، در حال حاضر سیستم عرضه اولیه به صورت بوک بیلدینگ (ثبت سفارش دفتری) و در روش فعلی سیستم کشف قیمت مشکلی ندارد مشکل نحوه اختصاص عرضه اولیه است به مناسب نیست.
بهترین روش اختصاص عرضه اولیه چیست؟
باغانی در مورد پیشنهاد خود در روش عرضه اولیه بیان کرد: اگر می‌خواهیم عدالت را رعایت کنیم و مردم را در بازار نگهداریم باید این عرضه اولیه را به صندوق‌ها بدهیم و این برای افرادی که می‌خواهند در بازار حضور داشته باشند و ریسک کمتری را متحمل شوند بهترین شیوه است.
وی تاکید کرد: به این شکل ثبات بازار هم آسیب نمی‌بیند اول اینکه این روش یک مشوق است برای سرمایه گذاری به صورت غیر مستقیم و این که صندوق‌ها کمتر از بازار زیان می‌دهند و از همه مهم‌تر این که صندوق‌ها قدرت نقدشوندگی بالایی دارند، در صندوق‌ها هر زمان که ابطال بزنید بعد از گذشت ۷ روز کاری می‌توانید پول خود را دریافت کنید، اگر این عرضه اولیه‌ها را به صندوق‌ها بدهند بر اساس قانون صندوق و یونیت‌ها آن که میزان و سقف معینی دارند ارائه این عرضه‌ها هم چشم گیرترومفید‌تر خواهد بود درحالی که مکانیز فعلی یک مکانیزم کوپنی است.
این کارشناس در پاسخ به این سوال که در دنیا عرضه اولیه به چه شکل است؟ گفت: در بررسی اجمالی که بنده از بورس‌های دنیا داشته ام بیشتر روش غیر مستقیم را ترویج می‌دهند، در بورس آمریکا که من بررسی کردم عرضه‌های اولیه را بیشتر به سهامداران بزرگ تقسم می‌کنند یا به نهاد‌های مالی مانند صندوق‌ها سرمایه گذاری می‌دهند.
منظور از روش بوک بیلدینگ چیست؟
عرضه اولیه سهام در روش بوک بیلدینگ بدین صورت است که، هر سفارش با توجه به حداکثر حجم مشخص شده و در قیمتی که خریدار تعیین می‌کند در سامانه معاملات ثبت خواهد شد. به این ترتیب، در تخصیص سهام، بی‌عدالتی ایجاد نمی‌شود.
در روش بوک بیلدینگ هر خریدار با توجه به تحلیل و بررسی‌های خود، درخواست خرید سهام را در ساعتی مشخص که از قبل توسط ناظر بازار اعلام می‌شود، در سیستم معاملاتی ثبت می‌کند.
یکی از معایب روش بوک بیلدینگ، قیمت و محدودیت مثبت و منفی ۱۰ درصد است. با وجود آن که نهاد عرضه کننده، یک قیمت را به عنوان کف قیمت سهم مشخص می‌کند. اما سرمایه گذاران می‌توانند سفارش خرید خود را در بازه‌ای بین این قیمت کف و ۱۰% بالاتر از آن قرار دهند.
مشکل این است که به احتمال زیاد چنین کاری باعث می‌شود تا افراد در سقف قیمتی ثبت سفارش و خرید سهام را انجام دهند که ممکن است باعث ایجاد صف خرید در عرضه اولیه شود.
به صورت کلی، شما در این روش راحت‌تر از روش حراج، خرید خواهید کرد. هم چنین دیگر اولویت با سفارش زودتر نیست و شما نباید خیلی سریع سفارش خود را ثبت کنید. بلکه بر اساس تحلیل خود آن قیمتی را که در بازه مشخص شده انتخاب کرده و در آن قیمت، سفارش خود را ثبت می‌کنید.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو
تغییر روش عرضه اولیه‌های بورس در سال ۱۴۰۰
هامونی، مدیر عامل فرابورس گفت: روش بوک بیلدینگ و حراج باز به سازمان بورس جهت عرضه‌های اولیه پیشنهاد شده که در حال بررسی است. اگر نحوه عرضه اولیه اصلاح شود به طور قطع ما در سال ۱۴۰۰ با عرضه اولیه‌های بیشتری مواجه خواهیم شد.
