تیتربرتر: ابتلا به بیماریهای عفونی در ماههای گرم سال مسئله جدیدی نیست اما آنطور که شواهد نشان میدهد و متخصصان نیز تایید کردهاند، امسال بیشتر شایع شده است؛ مسمومیت غذایی دانشجویان دو دانشگاه و افزایش مراجعه کودکان با علائم اسهال و استفراغ به مراکز درمانی این موضوع را اثبات میکند.
عفونت ویروسی با علائم اسهال و استفراغ
ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، روز پنجشنبه، پنجم خرداد، به خبرگزاری مهر گفت که موارد اسهال و استفراغ امسال بیشتر شدهاند. به گفته این پزشک متخصص، منشا اصلی این بیماریها ویروسهای رودهایاند که در ماههای گرم سال بیشتر مشاهده میشوند.
آنطور که این پزشک متخصص میگوید، ویروس عفونی جدید بیشتر در گروه سنی جوان مشاهده میشود. او درباره مسمومیت غذایی دانشجویان دو دانشگاه در تهران نیز گفت: «علت آن مشخص نیست، اما میتواند ناشی از مصرف غذا و آب آلوده باشد که به مسمومیت گروهی منجر شد.»
بر اساس گزارش مرکز اورژانس تهران، در روزهای اخیر، ۵۸ نفر از دانشجویان یک خوابگاه دخترانه متعلق به دانشگاه فرهنگیان و ۳۹ نفر از دانشجویان خوابگاهی دانشگاه امام صادق با علائم مسمومیت به مراکز درمانی مراجعه کردند. همگی این دانشجویان علائمی مثل دلپیچه، اسهال و استفراغ داشتند و با درمانهای سرپایی در بخشهای اورژانس، نسبتا بهبود یافتند. مسئولان وزارت بهداشت هنوز از این ماجرا گزارش دقیقی بیرون ندادهاند اما دو دانشگاه فرهنگیان و امام صادق در اطلاعیههای جداگانهای اعلام کردند که یک نوع «آلودگی ویروسی» به بیماری دانشجویان منجر شده است.
سعید ناطقی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، هم روز چهارشنبه به خبرگزاری رکنا گفت که نوعی ویروس جدید علت اصلی مسموم شدن دانشجویان این دو دانشگاه بود. او اضافه کرد که این ویروس در تهران بهشدت در حال گسترش است و بسیاری از کارمندان دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز به آن مبتلا شدهاند.
سعید ناطقی در ادامه افزود: «ویروس گوارشی شایعشده چندان خطرناک نیست و علائمی نظیر مسمومیت، دلپیچه، اسهال و استفراغ مهمترین نشانههای آن است.»
به گفته معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، نام این ویروس هنوز مشخص نشده است و متخصصان دانشگاه علوم پزشکی تهران بررسی آن را آغاز کردهاند.
با وجود اینکه ویروسهای عفونی جدید بهسرعت در حال انتشارند و در میان گروه سنی کودک و نوجوان نیز افراد زیادی را مبتلا کردهاند، وزارت بهداشت میگوید تعداد کودکان بیمار نسبت به سالهای قبل افزایش نیافته است. مریم مسعودیفر، رئیس اداره بیماریهای منتقله از آب و غذای وزارت بهداشت، در گفتوگو با خبرگزاری ایسنا، روند افزایشی ابتلای کودکان به ویروسهای تابستانی را رد کرد و گفت: «اینگونه نیست که موارد ابتلا افزایشی شده باشند؛ بلکه به دلیل مقایسه با آمار دو سال کرونا و محدودیتها، اینگونه به نظر میرسد.»
او در ادامه افزود: «طی دوران همهگیری کرونا، با توجه به محدودیتهای اعمالشده و کاهش تجمعها و دورهمیها، آمار موارد بیماریهایی با علائم اسهال و استفراغ در کشور و همه دنیا کاهش یافت؛ ولی اکنون بعد از اینکه فاز بیماری کرونا تا حدودی کاهش یافت و تجمعها و تماسها شکل گرفت، میتوان گفت به شرایط قبل از همهگیری بازگشتهایم و بیماران علائمی از خود نشان میدهند که تابلو علائم پیشین را دارند.»
این مقام وزارت بهداشت اسهال و استفراغهایی را که در این ایام رخ میدهد، مقتضای فصلی که در آن قرار داریم دانست. او پیشتر نیز درباره مسمومیت غذایی دانشجویان گفته بود: «اینکه علت بروز این علائم در دانشجویان آلودگی ویروسی، مسمومیت غذایی یا سایر علل بوده است، هنوز مشخص نیست.»
با وجود اینکه معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران تایید کرد که متخصصان در حال بررسی ویروس جدیدند، مریم مسعودیفر در وزارت بهداشت شیوع هر نوع ویروس یا بیماری جدید را منکر شد و گفت: «همان عواملی که قبلا هم باعث اسهالهای حاد در کودکان و سایرین میشدند، اکنون هم در جریاناند.» او در عین حال از خانوادهها خواست در صورت بروز علائم بیماری، از مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها پرهیز کنند.
رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران هم مهمترین راه در امان ماندن از ویروسهای جدید را «رعایت نکات بهداشتی» خواند و گفت: «خوردن میوه نشسته، سبزیجات آلوده، مصرف خوراکی با دستهای آلوده و نوشیدن آب ناسالم از مهمترین علل شیوع اسهال و استفراغاند.» توصیه دکتر خسرونیا به مردم این است که برای آشامیدن از آبهای بستهبندی استفاده کنند و پیش از خوردن میوه و سبزیجات، حتما آنها را کاملا بشویند.
علت ابتلا به اسهال و استفراغ در تابستان چیست؟
مهمترین علت ابتلا به اسهال و استفراغ در تابستان و شیوع بسیار زیاد آن در این فصل گرم نسبت به فصول دیگر، افزایش شدید فعالیت باکتریها، ویروسها و انگلها است.
از آنجا که بازار سفرهای سیاحتی و زیارتی در این فصل نسبت به فصول دیگر بیشتر است و مدیریت برای تغذیهی مناسب در حین سفر کاری بسیار دشوار است، از مسمومیت غذایی، به عنوان دومین عامل برای ابتلاء به اسهال و استفراغ، میتوان نام برد.
بسیار توصیه شده است که از مصرف غذاها، نوشیدنیها و داروهای تحریک کننده در هنگام مسافرت جداً پرهیز شود. اینگونه مشاهده شده است که مصرف بعضی از غذاها، نوشیدنیها و داروها سبب اسهال و استفراغ میشوند. این نوع مواد خوراکی قسمتهایی از بدن را تحریک میکنند که درگیر عمل هضم و جذب مواد غذایی هستند و با جلوگیری از عملکرد صحیح و بهموقع این اندامها، سبب ایجاد اسهال و استفراغ میشوند. البته در کودکان به علت حساسیت غذایی، سندرم رودهی تحریک پذیر نیز میتواند موجب اسهال شود.
به هر دلیلی میکروب، ویروس یا هر دو، از طریق آب آشامیدنی یا غذا به دهان ما وارد شوند، صرف نظر از اینکه در چه زمانی یا چه سن و سالی باشیم، به اسهال یا استفراغ یا هردو به صورت همزمان مبتلا میشویم.
البته از عوامل دیگری هم در ایجاد اسهال میتوان نام برد که در رابطه با ویژگیهای تغذیهای و فردی است و ارتباطی به فصول سال ندارد که شامل موارد زیر هستند:
- مصرف آنتیبیوتیکها
- بارداری
- پرخوری
- مصرف نوشیدنیهای حاوی الکل
- اضطراب
مطالب مرتبط:
پیشگیری از بیماری اسهال و استفراغ در تابستان
بسیار شنیدهایم که «پیشگیری بهتر از درمان است». راههایی که توسط آنها میتوانیم تا حد زیادی از اسهال و استفراغ تابستانه جلوگیری کنیم شامل موارد زیر هستند:
شستن مداوم دستها با صابون و آب و پیشگیری از اسهال و استفراغ در تابستان
دستها یکی از شایعترین راههای انتقال میکروبها، انگلها و ویروسها از یک فرد به فرد دیگر یا از محیط زنده و غیرزندهی بیرون از بدن فرد هستند. از ارزانترین راههای پیشگیری از انتقال بیماریها، شستشوی مکرر دستها با آب و صابون است.
به عبارتی حتماً باید ابتدا دستها را با آب خیس کرده، سپس به میزان کافی به سطح آنها صابون بمالید تا کف صابون همهی قسمتهای دستها را بپوشاند. اجازه دهید ۲۰ تا ۳۰ ثانیه دستها در کف بمانند و سپس با آب روان آبکشی و آنها را خشک کنید.
امتناع از خوردن غذاهای نپخته و پیشگیری از اسهال و استفراغ در تابستان
میتوان با حرارت دادن بعضی غذاهای خام و نیمپخته هم بسیاری از آلودگیها را از آنها دور کرد و هم هضم آنها را راحتتر نمود. با رعایت این موارد میتوان در پیشگیری از اسهال در فصل تابستان تا حدی موفق بود.
پرهیز از ایجاد هر گونه تغییر در رژیم غذایی
معمولاً با شروع فصل بهار و تابستان، میوههای تازهای به بازار میآیند که هضم آنها، به علت کال بودن، دشوار است و سبب ایجاد دلدرد، اسهال و استفراغ میشود. یکی از راههای پیشگیری از این بیماریها این است که از هر گونه تغییر ناگهانی در رژیمهای غذایی پرهیز کنید.
شستن اصولی میوهها و سبزیجات خام
از آنجا که بیشتر میوهها و سبزیجات در زمینهای کشاورزی کشت میشوند و این زمینها در دسترس جانوران هستند و از کود حیوانی برای تجدید حیات این زمینها استفاده میشود، جای تعجب نیست که تمامی میوهها و سبزیجات باید بسیار دقیق و با وسواس کامل شسته شوند.
توصیه میشود مدتی میوهها و سبزیجات را کاملاً داخل آب، طوری که آب کاملاً روی آنها را بپوشاند، قرار دهید تا گل و لای همراه با عوامل بیماریزا در آب تهنشین شوند.
ایجاد عادات غذایی سالم و پیشگیری از اسهال و استفراغ در تابستان
خوردن غذاهای آماده نظیر سوسیس و کالباس، غذاهایی که دارای ادویه و مواد افزودنی هستند و نوشابههایی که در فروشگاهها ارائه میشوند در بسیاری از مواقع بخصوص در فصل تابستان سبب اسهال و استفراغ میشوند. اینگونه غذاها و نوشابهها را از برنامهی غذایی خود و خانوادهتان حذف کنید و به استفاده از غذاهای سالم و در زمانهای معین روی آورید تا از مبتلا شدن به اسهال و استفراغ رها شوید.
چگونه اسهال و استفراغ در تابستان را با درمانهای خانگی مداوا کنیم ؟
در بسیاری از مواقع اگر اسهال منشاء ویروسی، میکروبی و انگلی نداشته باشد پس از دو روز رفع میشود که در این مدت بهتر است نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
برای درمان اسهال و استفراغ در تابستان چه بنوشیم؟
- برای درمان اسهال مصرف نوشیدنیهای زیر توصیه میشود:
در بیماری اسهال به علت از دست دادن آب همراه مدفوع، بدن دچار کمآبی میشود. هر چند برای درمان، نوشیدن مایعات و آب آشامیدنی پاکیزه به مقدار فراوان توصیه میشود، استفاده مکرر از مایعات و نوشیدنیهای فاقد قند و سالم مانند دوغ پروبیوتیک، آب نارگیل، محلول خوراکی ORS، بخصوص برای کودکان مبتلاء به اسهال، میتواند مفید باشد.
لازم به توضیح است که پروبیوتیکها موجودات میکروسکوپی هستند که با وجود اینکه باکتری هستند اما به «باکتریهای خوب» معروفاند و با استفاده از آنها از طریق خوردن محصولات پروبیوتیکی، از رشد و تکثیر باکتریهای بیماریزا جلوگیری میشود که این امر به گوارش بهتر غذا و بهبود سیستم ایمنی بدن کمک شایانی میکند.
- برای درمان اسهال مصرف نوشیدنیهای زیر توصیه نمیشود:
آبمیوه و نوشابههای کارخانهای، بهخصوص برای کودکان ممنوع است. این نوشیدنیها بهواسطهی داشتن قند سبب افزایش اسهال میشوند.
از طرفی نوشیدنیهای دارای کافئین و تئین مانند قهوه، چای و نوشابههای گازدار که سبب تحریک زیاد دستگاه گوارش می شوند، هم چندان مناسب بهنظر نمیرسند. مصرف نوشابههای گازدار باعث نفخ و دلپیچه میشوند که مشکل اسهال و استفراغ را دو چندان میکنند.
برای درمان اسهال و استفراغ در تابستان چه غذاهایی بخوریم؟
- برای درمان اسهال غذاهای زیر توصیه میشوند:
از غذاهایی مانند پوره سیب و موز، کته و ماست پروبیوتیک، هویج، سیبزمینی و مرغ پخته در دفعات بیشتر و حجم کمتر، استفاده کنید.
- برای درمان اسهال غذاهای زیر توصیه نمیشوند:
- غذاهای چرب
- مرکبات، میوههای ترش و اسیدی
- سبزیجات خام، پیاز و سیر
- غذاهای آماده و بستهبندی شده
- غذاهای حاوی فیبر مانند غلات، حبوبات، مغزها و دانهها
- غذاهای ادویهدار
- لبنیات شامل کره، شیر، بستنی و پنیر
*این مطلب صرفا جهت افزایش اطلاعات شما میباشد و به هیچ وجه به منظور توصیه پزشکی یا درمانی نیست، لطفا برای دریافت اطلاعات دقیق به پزشکتان مراجعه کنید.
آنچه دیگران میخوانند:
نویسنده: صادق رمضانی