زندگی در دنیای مدرن منجر به از بین رفتن سنت های گذشته و فرهنگ آبا و اجدادی ما شده است.بسیاری از این فرهنگ ها به علت اینکه در سنت گذشتگان ریشه دارند به بهانه اینکه هر چیز کهنه ای باید دور ریخته و نو شود ، به کناری نهاده شدند که یا از بین رفتند و یا در حال از بین رفتنند.
ایجاد اقامتگاههای بوم گردی می تواند در کنار دنیای مدرن امروز یک تلنگر و فرصتی هر چند کوتاه باشد که فرهنگ گذشتگان ما را که ریشه در فرهنگ ایرانی و اسلامی دارد بار دیگر به نمایش بگذارد.
استفاده از خشت و چوب در خانه سازی ، استفاده از ظروف سفالی ، سنگی ، مسی و آتش در تهیه غذاها، کشیدن آب از چاه آب ، استفاده از خوراکیهای محلی و طبیعی در هوایی تازه و تمیز و ساکت ، خود گفتمانی است که گفتمان مدرن را به چالشی جدی می کشد.

اشتغال پایدار روستایی با توسعه اقامتگاههای بوم گردی

توسعه شهرها در دهه های گذشته موجب تمرکز امکانات در شهرها شد و روستاها را از رونق گذشته خود انداخت. نگاهی به روند مهاجرت روستاییان به شهرها نشان می دهد که در طول دهه های اخیر جمعیت انبوه جوان و مولد روستاها روانه شهرها شدند. دسترسی به امکاناتی که در شهرها متمرکز شد، در کنار اشتغالی که حالا در روستاها به علت برخی بحران های آب و مرتع در کشاورزی و دامداری به حداقل خود رسیده بود خیلی از روستاییان را بر آن داشت که خود را با هر وسیله ای به شهرها برسانند.
حضور پرشمار روستاییان به شهرها که عمدتا در حاشیه شهرها سکنی گزیدند خود موجب بسیاری از مشکلات ریز و درشت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی شد که هنوز بعد از چند دهه آثارش در جای جای کشور به چشم می خورد.
بعد از بردن امکانات به روستاها همچون آب ، برق ، گاز ، تلفن ، اینترنت، توسعه نظام بهداشتی و آموزشی ، حالا بحث نداشتن درآمد پایدار مهم ترین مشکلی بود که خودنمایی می کرد. در این میان به نظر می رسد یکی از طرح های نسبتا موفقی که در سالهای گذشته در کشور مورد توجه قرار گرفته تا بلکه تا حدی اگرچه اندک مشکل اشتغال را در روستاها حل کند ایجاد و گسترش "اقامتگاههای بوم گردی" است.

در این طرح برخی خانه ها در روستاها و گاهی در بافت قدیمی شهرها شناسایی شدند و بعد از مرمت و بازسازی با همان بافت قدیمی خود توسط اهالی روستا یا سرمایه گذاران به صورت مسافرخانه های روستایی تجهیز و برای میهمانان و گردشگران آماده شدند.ایجاد این اقامتگاهها هم برای اهالی تعدادی شغل و هم فضایی برای مردم و گردشگران ایجاد کرد که دمی فارغ از هیاهوی شهر به این روستاها بیایند و در مکانی بومی واز غذاهای محلی تناول کنند و نوستالژی های گذشته را زنده کنند.

ایجاد اشتغال در روستاها و جذب جوانان

اقامتگاههای گردشگری در روستاها موجب اشتغال برای مردم روستا و بویژه جوانان روستاها می شود.جوانان با نوسازی این واحدها می توانند درآمد پایداری را کسب کنند و خود همین منجر به ماندگاری آنان در روستاها و رونق گرفتن روستاها می شود . حالا تعدادی از جوانانی که با هدف پیدا کردن شغل فرسنگ ها از سرزمین و خانواده خود دور می شدند بهانه ای یافته اند تا با کسب درآمدی مناسب در روستای خود بمانند.
به گفته آقای" صفری شکوه"، کارشناس اقامتگاههای بوم گردی استان همدان استقبال از این اقامتگاهها رو به افزایش است.او می گوید :"در نوروز ۹۷ تعداد ۳۵۴ نفر در این مکان ها اقامت داشتند در حالی که در نوروز ۹۸ علی رغم مشکلات پیش آمده در کشور در خصوص سیل و برف، این میزان با رشد ۸ برابری به ۲ هزارو ۸۱۹ نفر رسید که ۹ نفر خارجی از ۴ کشور و بقیه ایرانی بودند."

شرایط اخذ مجوز بوم گردی

مدارک و مراحل اخذ موافقت اصولی

•ارائه درخواست کتبی توسط متقاضی مبنی بر احداث اقامتگاه‌های بوم گردی
•ارائه فتوکپی اسناد مالکیت زمین (فتوکپی برابر اصل شده از کلیه صفحات)
•ارائه کروکی موقعیت زمین
•ارائه گزارش کمیته برنامه ریزی گردشگری استان به کمیته فنی
•بررسی و تایید موقعیت زمین و صدور موافقت اصولی توسط معاونت برنامه ریزی و سرمایه گذاری

تبصره ۱: حضور کارشناس طبیعت گردی استان در جلسه کمیته فنی ضروری است.

تبصره ۲: صدور موافقت اصولی برای ساختمان‌های تاریخی و میراثی به عنوان اقامتگاه بوم گردی منوط به موافقت معاونت میراث فرهنگی و یا سایر معاونت‌ها می‌باشد. تامین فضا‌های فیزیکی و ضروری، مشروط به حفظ ارزش‌های تاریخی و معنوی بنا خواهد بود.
۱. یک اقامتگاه بوم گردی می‌تواند شامل دو یا چند مجموعه اقامتی باشد، به شرطی که این مجموعه‌ها از مدیریت واحدی برخوردار بوده و ارتباط فیزیکی و دسترسی آسانی میان مجموعه‌ها وجود داشته باشد.
۲. امکان احداث دو یا چند اقامتگاه بوم گردی با درجات و اهداف فعالیت مختلف در یک محیط مدیریتی واحد وجود دارد، به شرطی که فعالیت هیچ یک از آن‌ها تاثیر منفی بر عملکرد واحد‌های دیگر نداشته باشد.

مراحل اخذ پروانه بهره برداری 

•پس از اتمام فرایند ساخت، متناسب با درجه درخواستی برای واحد‌ها پروانه بهره برداری موقت شش ماهه صادر خواهد شد.
•صدور پروانه بهره برداری سه شرح مشخصات و ضوابط ساخت، بهره برداری و درجه بندی اقامتگاه‌های بوم گردی کشور

مکان و موقعیت اقامتگاه بوم گردی

محل اقامتگاه بوم گردی نباید در نواحی خدماتی، تجاری و مسکونی طرح تفصیلی شهر‌ها باشد.

تبصره ۱: مکان اقامتگاه باید دور از مراکز تولید سروصدا و تاسیساتی نظیر مراکز آموزش نظامی، بیمارستانها، تعمیرگاه‌های بزرگ، مدارس و پمپ بنزین باشد.

تبصره ۲: خذ موافقت اولیه ارگان‌های ذیربط حسب مورد برای ساخت اقامتگاه بوم گردی ضروری است.

بیشتر بخوانید:توسعه صنعت گردشگری،رونق اقتصادی

– در شرایط خاص و در صورت برخورداری از شاخص‌های مدنظر و با تائید کمیته برنامه ریزی گردشگری استان، می‌توان اقامتگاه‌های بوم گردی را در محیط‌هایی به غیر از موارد تعیین شده نظیر محله‌های تاریخی، محوطه‌های باستان شناسی، مکان‌های شاخص در شهر‌ها احداث کرد.

- در موارد استثنایی و وجود موقعیت و شرایط خاصی که مراتب توسط کارشناس طبیعت گردی بصورت گزارش مستدلی ارائه و مورد قبول کمیته فنی واقع شود، اعداد ذکر شده قابل تغییرهستند.
- منظور از واحد اقامتی، مکانی است که بطور معمول گنجایش چهار نفر را داشته باشد.

بهره برداری و درجه بندی اقامتگاه‌های بوم گردی کشور

در کلیه اقامتگاه‌های بـوم گـردی بایـد طـرح هـای مشخصـی درخصوص مدیریت و بازیافـت پسـماند‌ها و اسـتفاده بهینـه از پساب‌ها به اجرا درآیند. وجود اقامتگاه‌های بوم گـردی نبایـد در هیچ شرایطی به آلودگی زیست محیطی بسـتر پیرامـون خـود منتهی شود.

اقامتگاه بوم گردی باید اقدامات مشخص و کارآمدی درخصوص صرفه جویی و استفاده بهینه از منـابع آبـی (نظیـر اسـتفاده از شیرآلات کم مصرف، مدیریت پساب‌ها و …) انجام دهد.

نورپردازی اقامتگاه‌های بوم گردی باید بـه گونـه‌ای باشـد کـه ضمن تامین روشنایی مورد نیاز میهمانان، بیشینه صرفه جویی را در مصرف انرژی داشته و کمینه آلودگی را در منطقـه ایجـاد کند.

سیستم گرمایش و سرمایش اقامتگاه‌های بوم گردی باید ضمن تامین رفاه میهمانان، کمینه تاثیر منفی را بر محیط زیست منطقه داشته باشد. به همین منظور باید کوشش کرد که ضمن رعایت اصـول معمـاری بومی، با بهره بردن از دانش فنی روز، کمترین میزان نشت حرارتـی در اقامتگاه‌های بوم گردی صورت پذیرد.

تخصیص فضایی مناسب برای پذیرایی از میهمانان

تخصیص فضای تحت عنوان چایخانه

امکان پذیرایی و سرو غذا در اتاق محل اسکان

ایجاد فضایی برای نمایش و فروش صنایع دسـتی و محصـولات محلی

امکان دسترسی به خدمات ارتباطی: در صورت وجود زیرساخت‌های لازم

امکان استفاده از اینترنت در اتاق محل اقامت

اقدام موثر به منظور پاسداشت و معرفی فرهنگ بومی

اقدام موثر به منظور حفاظت از محیط طبیعی

انجام اقدامات موثر به منظور حفاظت از تنوع زیستی منطقـه و ارائه محصولات گردشگری مبتنی بر اقـدامات صـورت پذیرفتـه در حفاظت از محیط‌های فرهنگی، طبیعی و تنوع زیستی: اجرای طـرح هـای حفاظـت از تنـوع زیسـتی ماننـد قـرق هـای اختصاصی و ….

اجرای گشت طبیعت گردی با حضـور راهنمایـان مـورد تاًییـد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در منطقه

استفاده از انرژی‌های نو و تامین بخشی از انرژی موردنیاز از طریق منابع تجدید پذیر

سرویس بهداشتی و حمام

۱. در واحد‌های اقامتی درجه سه باید به ازای هر دو واحـد حـداقل یک مجموعه سرویس بهداشتی و حمـام و دسـت کـم سـه چشـمه وجود داشته باشد.
۲. در واحد‌های اقامتی درجه دو باید علاوه بر وجود دست کم سه مجموعه سـرویس بهداشـتی، حـداقل یـک سـوم از واحـدها دارای مجموعه سرویس بهداشتی و حمام مستقل باشند.
۳. در واحد‌های اقامتی درجه یک تمام واحد‌ها باید دارای سـرویس بهداشتی و حمام مستقل باشند.

رعایت اصول بهداشتی و پـاکیزگی در کلیـه فضـاهای اقامتگـاه‌های بوم گـردی (اعـم از آشـپزخانه، محـل اسـکان میهمانـان، سرویس‌های بهداشتی و ….): کلیه کارکنان باید دارای کارت سلامت باشند.

استفاده کلیه کارکنان از پوشاک بومی، ضمن رعایت اصول بهداشتی و ایمنی: فراهم نمـودن فرصـتهایی بـرای پوشـیدن لباسـهای محلـی توسـط گردشگران و شرکت دادن آن‌ها در رویداد‌های محلـی مـی توانـد در جذابیت اقامتگاه‌های بوم گردی موثر باشد.

تخصیص فضایی مناسب برای اقامه نماز

ارائه خوراک و نوشیدنی‌های بومی و اسـتفاده از سـفره آرایـی بومی با رعایت اصول بهداشتی و رعایت ذائقه گردشگران

ارائه اطلاعات لازم در رابطه با محیط طبیعی و فرهنگی منطقه به روش‌های گوناگون (بروشور، تابلوی راهنما، عکس، نمایشگاه و …) به گردشگران

گرداورنده معین کرمی