هر چند با گذشت زمان و شکل گیری زندگی شهری و مهاجرت های روستایی دیگر شاید چنین فضاهایی برای ما تکرار نشود ولیکن بوم گردی و شروع این نوع از گردشگری و مهمانپذیری نقطه عطفی برای احیای این خاطرات خوش زندگی در فضا های بکر روستایی است.

اصولا سفر کردن برای حظ بردن از طبیعت تا زمانی برای همه علاقمندان زیبا و دوست داشتنی است! که تخریب و اسیب رسانی به این مناطق و محیط طبیعی اتفاق نیفتتد . لذا بوم گردی در قالب اکوتوریسم یک نگرش جدید اخلاقی و مسئولانه به این نوع مقوله گردشگری است.

اصولا اکوتوریسم و در ادامه بوم گردی باید در مناطق بکر و محیط های طبیعی در راستای پایداری زیست محیطی منطقه و همراه با توسعه اقتصادی و کسب و کار محلی شکل بگیرد . جذب و علاقه مند کردن جوامع محلی برای پذیرش مهمان با نگاه  توریستی ، همراه با احیای سنت های دیرینه ، اشتغال در قالب فعالیت های صنایع دستی منطقه و بومی یکی از بهترین شیوه های گردشگری نوین بر محور توسعه پایدار در جوامع روستایی است.

تعریف اکوتوریسم 

بنابر آخرین تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی اکوتوریسم (TIES : The International Ecotourism Society) در سال ۲۰۱۵  بومگردی یا اکوتوریسم ”سفر یا ست مسئولانه به جاذبه های طبیعی برای لذت بردن، ادراک و قدر طبیعت را دانستن ( و همراهی کردن با ویژگی های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضر ) به طوریکه حافظ زیست بوم بوده، سبب پایداری کیفیت زندگی مردم منطقه شده،  شامل آموزش بوده و در آن گردشگر و در فعالیت های سودآور اجتماعی-اقتصادی مردم محلی مشارکت داشته باشد.”در بوم گردی کلمه ی آموزش بسیار مورد تاکید قرار داشته، هم شامل مسافران و هم شامل مردم محلی می شود.

با تمام ویژگی های گردشگری و علاقمندی ایرانیان به مقوله سفر و از طرفی مشکلاتی که پیش روی همه افراد جامعه در خصوص انتخاب مقاصد گردشگری مطرح است موانعی چون : گرانی در خرید بسته های سفر ، هزینه های سنگین اقامت های هتلی ، حمل و نقل گران قیمت هوایی و ریلی و..... مشکلات دیگری که در مسیر مسافرت های برون شهری شامل حالشان هست. اقامت های بوم گردی بهترین فرصت برای بهره بردن از مواهب زیبای خدادای است تا ضمن بهر بردن از یک امکان دلنشین اقامتگاهی ...با شرایط و فضای آداب روستایی در قالب پذیرایی ، خوابیدن ... لذت ببریم. 

تعریف بوم گردی

اکوتوریسم سفر مسئولانه و بازدید از زیست بوم یک منطقه است به طوری که تمام ویژگی های محیطی، فرهنگی، طبیعی، اجتماعی اصیل منطقه حفظ شود. عموما مناطق انتخاب شده جهت توسعه بوم گردی در ایران و جهان دارای ویژگی های منحصر به فرد و جالب توجهی برای گردشگران هستند که در مناطق بکر و بومی یک کشور ایجاد می‌شوند.

بوم گرد کیست؟

بوم گرد یا اکوتوریست کسی است که ضمن بازدید از یک منطقه، جاذبه و پتانسیل گردشگری بر ساختار محیط کمترین اثر منفی را بگذارد. این فرد خود را نسبت به محیطی که در آن قرار می گیرد، مسئول می داند و الگوی زیستی منطقه را حفظ می کند. اغلب این تعریف شامل افرادی می شود که علاقه مند به طبیعت گردی هستند.

ایران به جهت داشتن اقلیم مختلف آب و هوایی و جاذبه های متنوع زیست محیطی و طبیعی یکی از 6 کشور شاخص  مستعد اکوتوریسم  در دنیا است که به همین جهت دارای ظرفیت بسیار بالایی در بحث بوم گردی می تواند باشد . لزوم توجه به این مقوله و حمایت های معنوی و مالی از آن می تواند ضمن ایجاد فرصت های شغلی جدید در روستاها، حفظ و پایداری محیط زیست  را در بر داشته باشد . لزوم برنامه ریزی مناسب در جهت آموزش جوامع محلی برای فراگیری اصول بوم گردی ، و توسعه گردشگری بر مبنای قواعد و قوانین زیست محیطی  از مهمترین برنامه های زیرساختی اکوتوریسم و بوم گردی است.

اهداف بوم گردی 

- احیای فرهنگ اصیل بومی و روستایی بر مبنای توسعه معماری سنتی و منطبق و سازگار با طبیعت 
- احیای فرهنگ اصیل بومی و روستایی در هویت بخشی قومی ( لباس ، زبان و ....) 
- ایجاد کسب و کار و اشتغال بومی همراه با ایجاد بازرچه های  محلی از طریق فروش صنایع دستی 
- بالا رفتن حس همدلی و  همزیستی فرهنگی 
- پایداری محیط زیست در قالب آموزش و ایجاد حس احترام به طبیعت
- توانمند کردن جامعه محلی با خرید و هزینه کردن در اون مناطق
- ایجاد حساسیت کردن برای دولت ها برای توجه بله آن مناطق

آنچه را که بیشتر از همه موارد باید بر روی آن تاکید داشت ، همیت و اراده ای است که باید در جوامع محلی ، روستایی ایجاد گردد تا با ترغیب و تشویق، انگیزه های لازم برای توسعه اکوتوریسم شکل بگیرد . طبیعی است این اقدامات نیازمند حمایت های همه جانبه مسئولین محلی و استانی و همراهی همه اهالی یک روستا و یک منطقه برای بارور کردن این تفکر است . منفعت گرایی محض ، نگاه کاسب کارانه و مجادلات محلی و حسادت های بومی می تواند مضرات شکل گیری این نوع از گردشگری در یک منطقه باشد . لذا همسو کردن همه این ارکان با این تفکر و مشارکت گرفتن از کلیه افر اد در یک روستا می تواند منشا شکل گیری یک بوم گردی استاندارد مبتنی بر چارچوب های اصیل باشد . 

بهروز کیا - کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی 

بیشتر بخوانید

انواع اکو توریسم و تفاوت آن با گردشگری

سهم ناچیز ایران از طبیعت گردی