تظاهرات هنگ‌کنگ همچنان که هر روز بیشتر از روز قبل چهره‌ای خشن به خود می‌گیرد، نشانه‌هایی غیرقابل انکار از هدایت به‌وسیله طرف‌های خارجی از جمله آمریکا و انگلیس را در خود دارد.
گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، مهدی خدابخش – اغتشاشات در هنگ‌کنگ از سه ماه پیش و در پی تصویب لایحه‌ای در پارلمان این منطقه خودمختار مبنی بر استرداد مجرمان تحت تعقیب به چین، شروع شد. بعد از این اقدام بود که اعتراضات و تظاهرات‌هایی علیه این قانون، از تاریخ نوزدهم خرداد در سراسر هنگ‌کنگ آغاز شد.
معترضان هنگ‌کنگی این لایحه را موجب تضعیف استقلال این منطقه می‌دانستند. آنها حتی علی‌رغم اعلام فرماندار هنگ‌کنگ مبنی بر تعلیق نامحدود قانون استرداد مجرمان به چین، باز هم به تجمعات غیرقانونی در خیابان‌های این منطقه خودمختار ادامه دادند. روزنامه‌های پرتیراژ و رسانه‌های برجسته چین، دست‌های خارجی را پشت پرده تظاهرات در هنگ‌کنگ و تحریک‌کننده مردم برای پیوستن به آنها جهت ضربه زدن به نفوذ پکن اعلام کردند.
هنگ کنگ از سال ۱۸۴۲ تا ۱۹۹۷ تحت سیطره بریتانیا بود اما در سال ۱۹۹۷ و پس از پایان یافتن پیمان پیشین با بریتانیا به جمهوری خلق چین پیوست. هنگ کنگ دارای بیش از ۷ میلیون نفر جمعیت است و یکی از مراکز مهم مالی در منطقه شرق آسیا و جهان به شمار می‌رود.
پس از گذشت حدود بیست روز از آغاز تظاهرات در هنگ‌کنگ، این اعتراضات رفته‌رفته چهره‌ای خشن به خود گرفته و وارد فضای درگیری معترضان با نیروهای امنیتی و پلیس شد. تظاهرات هنگ‌کنگی‌ها که دیگر از شکل اعتراض مدنی به یک قانون، به اغتشاش و برهم‌زدن نظم عمومی و سرپیچی از قانون تبدیل شده بود، ساختمان پارلمان این منطقه را هدف قرار داد.
در حالی که هدایت عوامل خارجی در این اقدام دیده می‌شد، هزاران نفر از اغتشاشگران بعد از محاصره پارلمان هنگ‌کنگ، با نیروهای پلیس که سعی در ممانعت از ورود آنها به ساختمان داشتند درگیر شده و با استفاده از اشیاء فلزی عجیبی که به‌نظر دست‌ساز بودند، شیشه‌های ضدگلوله پارلمان را شکسته و وارد آن شدند. آنها سپس اقدام به تخریب اموال درون ساختمان و پرت کردن میز و صندلی‌ها به بیرون کردند.
خشونت افسارگسیخته آشوبگران و استفاده از ادوات غیرمعمول علیه پلیس
درگیری آشوبگران با نیروهای امنیتی و پلیس هنگ‌کنگ به حدی شدید بود که تعدادی از آنها مجروح شدند. همچنین افرادی که با پلیس درگیر شدند، مایع مشکوکی به سمت مأموران امنیتی پرتاب کردند که باعث نفس‌تنگی، ورم و خارش پوست آنها شد.
روزنامه دولتی «چاینا دیلی» در سر مقاله‌ای ضمن متهم کردن دولت‌های غربی به مهندسی ناآرامی‌ها در هنگ‌کنگ، نوشت: « ایده‌پردازان دولت‌های غربی بدون توجه به اینکه اقداماتشان در کشور به کشور آمریکای لاتین، آفریقا، خاورمیانه و آسیا به بدبختی و هرج و مرج منجر شده است، هرگز از تلاش‌های خود برای مهندسی ناآرامی‌ها علیه دولت‌هایی که تمایلی به آنها ندارند، دست برنمی‌دارند. آنها هم‌اکنون همین مسیر مشابه را در قبال چین در پیش گرفته‌اند».
بسیاری از رسانه‌ها و کارشناسان چینی، دخالت دولت‌های خارجی در تحریک ناآرامی‌های علیه دولت محلی هنگ‌کنگ را «ابزاری برای اعمال فشار بر دولت مرکزی» چین دانسته و نوشتند رفتار خشن آشوبگران باعث لگدمال شدن مُرّ قانون در این منطقه و تضعیف نظم اجتماعی می‌شود.
با تداوم آشوب و ناآرامی در هنگ‌کنگ، اقدامات افرادِ به اصطلاح معترض تا حدی خشن شد که حتی دیگر مردم عادی نیز از دست آنها در امان نبوده و علاوه بر تخریب اموال خصوصی، آنها را نیز کتک می‌زدند. فیلمی که از حمله اغتشاشگران به مردم در رسانه‌های اجتماعی پخش شده نشان می‌دهد که دیگر تصویب یک لایحه قانونی (علی‌رغم اینکه از سوی دولت نیز تعلیق شده) مشکل آنها نیست بلکه از سوی عوامل دیگری هدایت می‌شوند تا ثبات یکی از قدرت‌های اقتصادی شرق آسیا را به چالش بکشند.
«ژانگ جان» نماینده چین در سازمان ملل نیز در واکنش به خشونت‌آمیز شدن ناآرامی‌ها در هنگ‌کنگ گفت: «اعتراضات هنگ‌کنگ واقعا در حال تبدیل شدن به اغتشاشات و خشونت بوده و ما نباید بیش از این به آنها اجازه دهیم که این رفتار سزاوار سرزنش را ادامه دهند».
تلگرام، کانال ارتباطی اغتشاشگران در آشوب‌های هنگ‌کنگ
دست‌های خارجی در پس این تظاهرات پس از آن بیشتر نمایان شد که شبکه انگلیسی «بی. بی. سی» از کانال ارتباطی اغتشاشاگران پرده برداشت. این شبکه گزارش داد در لپ تاپ و تلفن‌های همراه معترضان هنگ‌کنگی اپلیکیشن پیام‌رسان تلگرام دیده شده که داخل آن چندین گروه و کانال تلگرامی و انجمنهای آنلاین دعوت‌کننده به آشوب وجود دارد.
بی.بی.سی در این‌باره نوشت: «بسیاری از فراخوان‌ها برای اعتراضات به صورت ناشناس روی کانالها و گروه‌های داخل پیام رسان‌های رمزنگاری‌شده منتشر می‌شوند. برخی از این گروه‌های تلگرامی بیش از 70 هزار عضو دارند که یک درصد جمعیت هفت میلیون نفری هنگ‌کنگ را تشکیل می‌دهد. برخی از این کانالها روایت‌های دست اول از گزارش‌های مربوط به اعتراضات را پوشش می‌دهند. دیگر کانالها هم هستند که هشدارهای پلیس را پوشش می‌دهند و به معترضان درباره فعالیت‌هایشان هشدار می‌دهند».
در همین اثنی مقامات انگلیسی نیز آتش‌بیار معرکه شده و ضمن حمایت از آشوب‌طلبان هنگ‌کنگی، از دولت چین خواستند که با آنها برخورد نکند. «ترزا می» نخست‌وزیر وقت انگلیس گفت: «احترام به درجه بالایی از خودمختاری و حقوق و آزادی‌های درج شده در اعلامیه مشترک چین و بریتانیا در خصوص هنگ‌کنگ امری حیاتی است».
«جرمی هانت» وزیر پیشین خارجه این کشور نیز با دخالت آشکار در امور داخلی چین، «هنگ‌کنگ بخشی از چین است و ما آن را پذیرفته‌ایم. اما آزادی‌های هنگ‌کنگ در اعلامیه‌ای مشترک، مورد احترام عنوان شده است. انتظار داریم این توافق الزام‌آور به لحاظ قانونی، مورد احترام قرار گیرد و اگر غیر از این باشد عواقبی جدی خواهد داشت».
پوشش یکدست و فعالیت برنامه‌ریزی‌شده آشوبگران
نکته قابل توجه در آشوب‌های چین، پوشش یکدست و ابزارهای عجیب اغتشاشگران است. آنها همواره صورت خود را با ماسک‌های مختلف می‌پوشانند تا از سوی دستگاه‌های امنیتی شناسایی نشوند. سردسته‌های این آشوبگران نیز فارغ از میزان روشنایی محیط تظاهرات (روز یا شب، داخل مکان بسته یا باز) عینک آفتابی به چشم دارند. همچنین در زمان تجمعات گسترده و آسیب زدن به اموال عمومی، اکثر آشوب‌طلبان کلاه ایمنی زرد رنگ به سر دارند.
تمام اینها از جمله مؤلفه‌هایی است که در تظاهرات‌هایی با تحریک عوامل خارجی یا آشوب‌طلبی‌های مدنی جهت براندازی حکومت مستقر در یک کشور دیده می‌شود. همین مسئله فرمانده نیروهای چینی در هنگ‌کنگ را بر آن داشت که به عوامل مداخله‌گر خارجی هشدار دهد در ارتش چین «مصمم است از حاکمیت، امنیت، ثبات و آسایش ملی در هنگ‌کنگ حفاظت کند» زیرا ناآرامی‌ها به‌طور جدی «زندگی و امنیت» مردم این منطقه را تهدید می‌کند.
پرچم انگلیس و آمریکا در دست اغتشاشگران هنگ‌کنگی
با اینکه کشورهای غربی از جمله انگلیس و آمریکا، تحریک مردم هنگ‌کنگ به آشوب خیابانی را رد کردند اما دُم خروس آنها زمانی بیرون زد که تظاهرات‌کنندگان روز شنبه دوازدهم تیرماه هنگام راهپیمایی در ناحیه «مونگ‌کوک» پرچم کشورهای آمریکا و انگلیس را با خود حمل می‌کردند. آنها حتی با جمعیتی از شهروندان هنگ‌کنگی که پرچم چین در دست داشته و خواستار بازگشت آرامش به کشورشان بودند، به شدت درگیر شدند.
علی‌رغم هشدارهای مکرر مقامات چینی به آشوب‌طلبان و مداخله‌کنندگان خارجی، ناآرامی‌ها روز گذشته (سه‌شنبه بیست و دوم مرداد) نیز ادامه داشت. اغتشاشگران هنگ‌کنگی که از روز گذشته به فرودگاه بین‌المللی این منطقه خودمختار حمله و آن را تصرف کرده بودند، امروز نیز باعث لغو پروازهای ورودی و خروجی این فرودگاه شدند. فرودگاه بین‌المللی هنگ‌کنگ که یکی از پرکارترین و شلوغ‌ترین فرودگاههای جهان به حساب می آید، صبح امروز مجددا فعالیت خود را از سر گرفت اما با یورش مجدد آشوب‌طلبان با اخلال مواجه شد.
«کاری لام» رئیس منطقه هنگ‌کنگ امروز هشدار داد در صورتیکه اعتراضات خشونت‌آمیز پایان نیابد، پیامدهای خطرناکی به همراه خواهد داشت.
بعد از آن نیز روزنامه‌های هنگ‌کنگی عکسی از یک دیپلمات آمریکایی به نام «جولی ایدی» را منتشر کردند که در هتلی با تعدادی از سازماندهندگان اغتشاشات دیدار کرده بود. این افراد البته خود را رهبران دانشجویی می‌خواندند که فقط در حال روشنگری درباره قانون تضعیف‌کننده استقلال هنگ‌کنگ بودند. بعد از انتشار این عکس، چین نماینده کنسولگری آمریکا در هنگ‌کنگ را احضار کرد و درباره ارتباط این دیپلمات آمریکایی با رهبران اعتراضات هنگ‌کنگ توضیح خواست.
دیدار دیپلمات آمریکایی با سرکرده‌های آشوب‌طلبان هنگ‌کنگ
انتشار این گزارش خشم مقام‌های آمریکایی را از رو شدن دستشان در پشت‌پرده این نافرمانی‌های مدنی درپی داشت. «مورگان اورتاگوس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای این اقدام رسانه‌های چینی را «غیرمسئولانه و خطرناک» توصیف کرده و مدعی شد: «مقام‌های چین به خوبی اطلاع دارند که اعضای هیات کنسول اکردیته ما مانند همه دیپلمات‌های دیگر کشورها، فقط داشتند کارشان را انجام می‌دادند».
نکته مهم دیگری که اما باید درباره این ناآرامی‌های هنگ‌کنگ در نظر داشت، حضور گسترده گروه‌ها و عناصر جدایی‌طلب در تظاهرات‌ها و تجمعات است که خواستار خارج شدن این منطقه از کنترل چین و مجددا بازگشت به دوران قیمومیت انگلیس هستند. در حالی که اعتراضات مدنی به تصویب یک قانون – فارغ از اینکه هر قدر هم جنجالی باشد – باید مسالمت‌آمیز و در چارچوب قوانین یک کشور باشد اما میزان خشونتی که آشوبگران هنگ‌کنگی به کار می‌برند و حتی مانع عملکرد عادی خدمات اجتماعی از جمله فعالیت حمل‌ونقل عمومی و فرودگاه بین‌المللی می‌شوند، نگرانی‌ها از تبدیل شدن این آشوب‌ها به جنبشی جدایی‌طلبانه را افزایش داده است.
جدایی‌طلبی، هدف اصلی اغتشاشات هنگ‌کنگ
وبگاه شبکه «سی. ان. ان» نیز در گزارشی با اذعان به اینکه تظاهرات از اعتراض به یک قانونِ تعلیق‌شده، به درخواست برای تغییرات ساختاری و اصلاحات سیاسی تبدیل شده، نوشت: «گروه‌های غیرقابل کنترل اوباش مشغول کتک‌زدن پلیس هستند. جدایی‌طلبان دیوانه بمب‌های آتش‌زا به سمت ساختمان‌های دولتی پرتاب می‌کنند. به نشانه‌های این کشور توهین می‌کنند. مقامات محلی منکوب شده و به کمک نیاز دارند».
«جاشوا وانگ» یکی از سازماندهندگان آشوب‌ها و دبیرکل حزب راست‌گرا و استقلال‌طلب «دِموسیستو» در هنگ‌کنگ طی مصاحبه با شبکه سی.ان.ان از آمریکا و انگلیس خواست تا از این تظاهرات‌ها حمایت کنند: «ما به مبارزاتمان ادامه می‌دهیم و به فشار آوردن به پکن ادامه می‌دهیم... ما از متحدانمان در سراسر جهان می‌خواهیم که از ما حمایت کنند».
دفتر وزارت خارجه چین در هنگ‌کنگ امروز (چهارشنبه بیست‌وسوم مرداد) با صدور بیانیه‌ای از دولت‌های خارجی خواست که از دامن‌زدن به احساسات جدایی‌طلبانه خودداری کنند: «گویا [نانسی] پلوسی [رئیس مجلس نمایندگان آمریکا] و دیگر سیاستمداران آمریکایی وقت دارند که آشوبگران افراطی را به بهانه حفظ دموکراسی و آزادی، تایید و توجیه کنند. آنها خشونت‌های افراطی در هنگ‌کنگ را تشجیع کرده و با خودسری اقدامات موجه دولت [هنگ‌کنگ] و نیروهای پلیس در تنبیه کردن خشونت‌طلبان و دفاع از مُر قانون را بدنام کردند».
کنگره آمریکا با رهبری پلوسی روز گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد که با اجماع نظر دو حزبی، از اغتشاشگران و آشوب‌طلبان هنگ‌کنگی با تصویب قانونی حمایت خواهند کرد.
تحلیلگران خارجی اما این آشوب‌ها و حمایت مقامات آمریکایی و انگلیسی از آنها را، تلاش برای «انقلاب رنگین» در هنگ‌کنگ توصیف می‌کنند. پروفسور «استیو سانگ» مدیر اندیشکده چین در دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن (موسوم به سواس) در این باره توضیح می‌دهد: «اگر چیزی را که هم‌اکنون در هنگ‌کنگ رخ می‌دهد، انقلاب رنگین بدانیم، باید هرکاری برای متوقف کردن آن انجام شود. به همین دلیل احساس می‌کنم که هم‌اکنون در وضعیتی خطرناک‌تر از هفته‌های قبل هستیم».
بعد از اینکه کلیپ ویدئویی از اسیر کردن و ضرب و شتم یک خبرنگار چینی توسط اغتشاشگران در فرودگاه هنگ‌کنگ منتشر شد، وبگاه خبری «گلوبال تایمز» چین در سرمقاله‌ای تحت عنوان «هدف انقلاب رنگین، ویرانی آینده هنگ‌کنگ است»، نوشت: «دولت چین هرگز اجازه نخواهد داد اپوزیسیون افراطی و غرب، هنگ‌کنگ را به اردوگاه ضد چینی تبدیل کنند. همچنین اجازه نخواهد این شهر به آشوب همیشگی کشیده شده یا به پایگاهی برای غرب جهت براندازی سیاسی حکومت چین تبدیل شود».
از سوی دیگر، در این ناآرامی‌ها حزب دیگری به نام «حزب ملی هنگ‌کنگ» هدایت جریان آشوب را بر عهده دارد. این حزب اولین گروه سیاسی رسمی در این منطقه است که بعد از تاسیس در سال 2016 خواستار استقلال کامل هنگ‌کنگ از قیمومیت چین شد. این حزب در سپتامبر 2018 به‌صورت رسمی از سوی دولت منطقه‌ای هنگ‌کنگ ممنوع‌الفعالیت اعلام شد.
رسانه‌های چینی اما چند روز پیش از بازداشت «اندی چان» مؤسس این حزب جدایی‌طلب در جریان عملیات نیروهای امنیتی علیه یکی از پایگاه‌های سرکرده‌های آشوب‌ها در هنگ‌کنگ خبر دادند.
جاشوا وانگ در مصاحبه با کریستین امانپور
