به گزارش تیتربرتر؛ در دو سال اخیر صنعت خودروسازی کشور با چالشهای بیشماری روبرو شده است که عمده ترین مشکل آنها در کمبود نقدینگی عنوان شده است اما از طرفی دیگر عمده دلیل افت تولید و متوقف شدن خودروها در کف پارکینگها عدم تحویل قطعه توسط قطعه سازان عنوان شده است. در مقابل قطعه سازان نیز دلیل عدم تحویل را در افزایش میزان بدهی خودروسازان عنوان کردند.
مشکلات تامین مواداولیه و نقدینگی موردنیاز شرکتهای خودروسازی و فشارهای اعمال تحریمها بر صنعت خودرو، در حال حاضر موجب کاهش تیراژ تولید و ناتوانی خودروسازان در عمل به تعهدات فروش فوری و پیشفروش خودرو شده است. این در شرایطی است که از چند ماه گذشته هرگونه پیشفروش خودرو توسط دو خودروساز بزرگ کشور، منوط به ایفای تعهدات معوق پیشفروش و فروش فوری قبلی شده است.
بیشتر بخوانید: سایه سوداگران از بازار خودرو کوتاه شد
میزان بدهی خودروسازان به قطعهسازی از مرز 15 هزار میلیارد تومان عبور کرده است در این راستا در آذر ماه سال گذشته ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی به ریاست معاون اول رئیس جمهوری مصوب شد که چهار هزار میلیارد تومان در قالب تسهیلات ریالی و ۸۴۴ میلیون یورو نیز به عنوان تسهیلات ارزی به زنجیره خودروسازی پرداخت شود تا مشکل این صنعت با قطعه سازان به نوعی حل شود.
مخالفت با تأمین نقدینگی برای خودروسازان
با وجودی که دولت حمایتهای لازم را از صنعت خودروسازی در سالهای متمادی داشته است اما هنوز خودروسازان چشم امید به دریافت تسهیلات و حمایت مالی از دولت دارند که این حد انتظارات سبب انتقاد تند رئیس بانک مرکزی شد به طوری که گفته است: «این فرآیند خودروسازی فشل را تا کجا باید ادامه دهیم؟»
عبدالناصر همتی عنوان کرد: «من در موضوع تامین نقدینگی برای خودروسازان مخالف بودم، ولی سال گذشته برای نشان دادن حسن نیت خود مقرر کردیم 4 هزار میلیارد تومان به صورت ریالی و بیش از 840 میلیون یورو به صورت السی خارجی به خودروسازان داده شود تا پس از یکسال این مبلغ به صورت ارزی یا به صورت ریالی پس داده شود».
وی با انتقاد از خودروسازان گفت: «اما در قبال این تصمیم بانک مرکزی،خودروسازان اعلام کردند ما حاضر به پذیرش ریسک تغییر نرخ ارز در سال آینده نیستیم. این مبلغ که یک سال در بانک کونلون چین برای آنها تخصیص داده شده بود، دست نخورده باقی ماند تا اینکه صرف موارد دیگری شد».
رییس کل بانک مرکزی یادآور شد: «جالب اینجاست که خودروسازانی که قیمتهایشان را هر روز بالا میبرند، حاضر نبودند ریسک تغییر نرخ ارز را قبول کنند، ولی سوال اصلی این است که این فرآیند خودروسازی فشل را تا کجا باید ادامه دهیم؟ خودروسازان 40 سال است به ما میگویند در شرایط حساسی هستند، ولی این شرایط چه زمانی قرار است اصلاح شود؟».
دلیل کاهش تیراژ تولید خودرو
تنگناهای خودروسازان گویا تمامی ندارد بنا به اظهارات خودشان، تنها بخش اندکی از تسهیلات مصوب دولت برای حمایت از صنایع قطعهسازی و خودروسازی کشور پرداخت شده و اکنون عملا خودروسازان برای تامین نقدینگی موردنیاز، پرداخت مطالبات معوق قطعهسازان و تامین مواد اولیه موردنیاز برای رشد تیراژ تولید محصولاتشان با مشکل مواجه شدهاند.
آخرین آمار ارائه شده در زمینه تولید خودرو نشان میدهد در 6 ماهه نخست سالجاری در مجموع 377 هزار و 517 دستگاه انواع خودرو در کشور تولید شده که این میزان تولید در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 34.8 درصد کاهش را نشان میدهد. همچنین در نیمه نخست امسال 348 هزار و 268 دستگاه سواری در کشور به تولید رسید که نسبت به نیمه اول سال 97 افت 35.9 درصدی را تجربه کرده است.
بیشتر بخوانید: قطعه سازی در صنعت خودرو و مشکلات آنها
در 6 ماهه اول سال جاری، گروه صنعتی ایرانخودرو در مجموع 157 هزار و 852 دستگاه انواع خودرو سواری را تولید کرده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، اُفت 36.1 درصدی را نشان میدهد و گروه سایپا نیز در مدت مذکور تنها توانسته است 176 هزار و 893 دستگاه خودرو سواری تولید کند که این میزان تولید نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته اُفت 24 درصدی را نشان میدهد.
آزادسازی قیمتگذاری خودرو
در کنار این حمایتهای مالی، بازار انحصاری که دو شرکت خودروساز داخلی در فروش محصولات دارند شاید بزرگترین حمایتی باشد که دغدغه رقابت را با رقبای خارجی از میان برداشته است. با این حال در همین بازار بدون رقابت نیز خودروسازان ادعا میکنند که قیمتها متناسب با هزینه تمام شده نیست و باید قیمتگذاری خودرو آزاد شود. برای این منظور کافیست آخرین اطلاعات مالی هر دو شرکت را که مربوط به شش ماهه منتهی به پایان شهریور ماه سال جاری است را مورد بررسی قرار دهیم.
میزان زیان دو غول خودروسازی کشور
نگاهی به درآمدهای عملیاتی هر دو شرکت نشان میدهد که شرکت ایران خودرو باید 17 درصد و شرکت سایپا باید 30 درصد به طور میانگین قیمت محصولات خود را افزایش دهند تا هزینه بهای تمام شده خود را پوشش دهند. یعنی قیمت کارخانههای خودرو پراید که این روزها بحث خارج شدن آن از چرخه تولید مطرح است از 37 میلیون فعلی به 48 میلیون افزایش یابد تا بتواند قیمت تمام شده خود را پوشش دهد.
در کنار این مسائل، شرکت ایران خودرو زیانی بالغ بر 53 هزار میلیارد ریال را در شش ماه سال جاری محقق کرده و شرکت سایپا نیز 34.5 هزار میلیارد ریال در این مدت زیان ثبت کرده این در حالی است که سرمایه ثبتی ایران خودرو تنها 15 هزار میلیارد و سرمایه سایپا 39 هزار میلیارد ریال است. باید در نظر داشت یکی از دلایل بیشتر بودن بهای تمام شده از درآمدها این است که میزان تولید در کارخانجات کشور بسیار کمتر از ظرفیت آنهاست و در حال حاضر این کارخانجات با حدود 30 درصد ظرفیت خود مشغول به کارند.
البته این زیان مربوط به امروز و دیروز نیست و مشکلات مالی مدت زیادی است که گریبان این دو شرکت را گرفته است. این دو شرکت در دورههایی برای جذب نقدینگی بیشتر با بانکها نیز به رقابت پرداخته چنان که در دوره هایی نرخ سود پیشفروش محصولات این دو شرکت از نرخ سود شبکه بانکی بیشتر بوده تا رقیبی جدی برای بانکها باشند.
دلیل نیاز مالی خودروسازان به نقدینگی
در واقع تناسبی بین عملکرد و فعالیتهای خودروسازان با نوع تسهیلات دریافتی نیست. در واقع خودروسازان اقدام به انجام سرمایهگذاری بلندمدت کرده اند اما از تسهیلات کوتاه مدت استفاده کردند. باز اگر در این زمینه به آخرین گزارش حسابرسی شش ماهه اول سال 1398 این دو شرکت نگاهی بیندازیم خواهیم دید که در حالیکه شرکت سایپا 111.4 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری بلندمدت کرده اما تسهیلات دریافتی بلندمدت آن تنها 15.8 هزار میلیارد ریال است یعنی به ازای هر واحد تسهیلات دریافتی بلندمدت شرکت سایپا 7.4 واحد سرمایه گذاری بلندمدت کرده است این نسبت البته برای ایران خودرو کمی بهتر است.
این شرکت 43.8 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری بلند مدت داشته اما تسهیلات بلندمدت آن فقط 13 هزار میلیارد ریال بوده که نشان می دهد به ازای هر واحد تسهیلات بلندمدت 3.3 واحد سرمایه گذاری بلندمدت کرده است. این ارقام نشان میدهد خودروسازان داخلی متناسب با سرمایهگذاری های خود تسهیلات مناسب اخذ نکرده اند و از این روست که همواره با مشکل کمبود نقدینگی روبرو هستند.
به نظر میرسد مشکلات صنعت خودرو بیشتر مسائل مدیریتی است تا کمبود مالی و عدم حمایت دولت و بانک مرکزی. اگر مدیریت درآمد و هزینه و نیز مدیریت ورود و خروج جریان نقدینگی در این شرکتها به درستی صورت میگرفت امروز خودروسازان با این حجم از بدهی و مشکلات مالی روبرو نبودند.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند